Ιατρεία Ψυχιατρικής & Ψυχοθεραπείας Νέας Σμύρνης - Χαλκίδας

Ψυχική Υγεία


  • Οι ψυχικές νόσοι στην Ελλάδα. - Συνέντευξη στο ereportaz.gr - Δεκέμβριος 2022

    Έως και 3.500 νέοι διαγιγνώσκονται με ψύχωση στην Ελλάδα! Έως και 3.500 νέοι διαγιγνώσκονται με ψύχωση στην Ελλάδα, σε ετήσια βάση, ενώ εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 16 ετών και πλήττει κυρίως 25άρηδες!


    «Ορατά» για πρώτη φορά γίνονται τα ελληνόπουλα που παρουσιάζουν συμπτώματα ψύχωσης για τις υπηρεσίες Υγείας του κράτους, καθώς έως τώρα, η χώρα μας δεν είχε τέτοιες δομές και οι νέοι με σοβαρές ψυχώσεις απλά παρέμεναν «αόρατοι» μέχρι να μεγαλώσουν και να γίνουν πλέον… «αντιληπτοί» από Σύστημα Υγείας ως ενήλικοι Ψυχωσικοί.Στην πατρίδα μας σύμφωνα με μελέτες περίπου 3000-3500 έφηβοι και νεαροί ενήλικες παρουσιάζουν ψυχωσικά συμπτώματα ετησίως. Όπως εξηγεί ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Οικονόμου οι ψυχώσεις εμφανίζονται συνήθως μετά την ηλικία των 16 ετών και πλήττουν κυρίως 25άρηδες, ενώ πυροδοτούνται από κάποιο ιδιαίτερα στρεσογόνο γεγονός όπως είναι για παράδειγμα ο στρατός, ένας θάνατος στην οικογένεια, μια ερωτική απογοήτευση, ηαποτυχία στις εξετάσεις. Επίσης η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, ακόμα και κάνναβης μπορεί να πυροδοτήσει μια ψύχωση, με τον αναπληρωτή καθηγητή Ψυχιατρικής Ηλία Τζαβέλλα, Διευθυντή της Μονάδας Απεξάρτησης από το Αλκοόλ στο Αιγινήτειο νοσοκομείο να διευκρινίζει ότι οι ψυχώσεις έχουν κληρονομικό υπόβαθρο που μπορεί να φτάνει επτά έως οκτώ γενιές πίσω και πως η χρήση κάνναβης σε άτομα με προδιάθεση αυξάνει κατά 50% την εμφάνιση ενός τέτοιου επεισοδίου. Γι αυτό η κάνναβη δεν πρέπει να θεωρείται σε καμία περίπτωση «αθώο» ναρκωτικό...


    Δείτε Ολόκληρη τη Συνέντευξη στο ereportaz εδώ.

  • Η Αυτοδιοίκηση και ο ρόλος της για την ενημέρωση των πολιτών, σχετικά με την αναγκαιότητα του εμβολιασμού.

    Η Αυτοδιοίκηση έχει πολλές δυνατότητες,ώστε να περάσει το μήνυμα και στις μικρές αλλά και στις μεγαλύτερες κοινωνίες,της αναγκαιότητας του εμβολιασμού του πληθυσμού κατά του COVID-19 ώστε να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να συμμετέχουν στο Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού.


    Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τα δημοτικά ιατρεία,τα ΚΑΠΗ (όταν ξεκινήσει ξανά η λειτουργία τους) και το πρόγραμμα βοήθεια στο σπίτι.


    Το βασικό στοιχείο που επιτυγχάνει καλύτερα ποσοστά εμβολιασμού,είναι η ενημέρωση μέσω πολλαπλών μηνυμάτων,ειδικά σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες που έχουν υψηλά ποσοστά ανεμβολίαστων,έτσι μπορεί να λειτουργήσει η θετική σκέψη και το θετικό μήνυμα που προέρχεται από ανθρώπους των ομάδων αυτών ώστε να επηρεαστούν και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Σε αυτή τη προσπάθεια μπορεί να υπάρξει συνεργασία του Δήμου της Εκκλησίας ,τοπικών συλλόγων και διαφόρων άλλων φορέων.


    Επίσης πολλά μηνύματα μπορούν να ξεκινήσουν και μέσα από το σχολείο,με προορισμό την οικογένεια,ειδικά στο πνεύμα της εκπαίδευσης των μαθητών για την αποφυγή του καπνίσματος και την ενημέρωση για τις βλαβερές συνέπειες του καπνού,τη σωστή διατροφή και τηνάσκηση,τις συνέπειες του τζόγου,θα μπορούσε να προστεθεί με τη σωστή συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών,επισκεπτών,υπηρεσιών υγείας και συλλόγου γονέων,ένα υλικό κατανοητό για παιδιά,που να αφορά τα εμβόλια,την αναγκαιότητα του εμβολιασμού,τη πρόληψη,τονίζοντας ότι ούτως ή άλλως τα εμβόλια υπάρχουν στη ζωή μας εδώ και πολλά χρόνια,έτσι τα μηνύματα θα έχουν τελικό αποδέκτη την οικογένεια με θετικές συνέπεια για όλο το κοινωνικό σύνολο.


    Ο Εθνικός στόχος αυτήν τη περίοδο είναι η αύξηση των εμβολιασμών,σε όσους δεν έχουν κάνει το εμβόλιο και σε όσους έχουν τη δεύτερη δόση και απομένει να κάνουν τη τρίτη,δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το βασικό στοιχείο της πρόληψης είναι το εμβόλιο,χωρίς πάντα να ξεχνάμε και τα άλλα παράλληλα μέτρα πρόληψης,όπως είναι η σωστή χρήση μάσκας,οι αποστάσεις η υγιεινή των χεριών και ο καλός αερισμός των χώρων.


    Το μήνυμα του εμβολιασμού μπορεί να γίνει πιο ουσιαστικό όταν επαναλαμβάνεται,ενώ σημαντικό εργαλείο ενημέρωσης είναι η οπτικοποίηση,η εικόνα δηλαδή που μπορούν να δημοσιοποιούν οι υγειονομικές περιφέρειες με τα νούμερα εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων.


    Στο σημείο αυτό μπορούμε να θυμηθούμε τις αναλυτικές οδηγίες του Υπουργείου Υγείας σχετικά με την αναμνηστική δόση του εμβολίου στους πολίτες.

    • 1η περίπτωση: Νόσηση πριν τον εμβολιασμό. Η 1η δόση εμβολίου J&J. Συστήνεται εμβολιασμός με αναμνηστική δόση τουλάχιστον 6 μήνες μετά με μία δόση Pfizer, J&J ή μισή δόση Moderna.
    • 2η περίπτωση: Νόσηση πριν τον εμβολιασμό. Εμβολιασμός με Pfizer, Moderna ή AstraZeneca. Συστήνεται εμβολιασμός με αναμνηστική δόση τουλάχιστον 6 μήνες μετά με μία δόση Pfizer ή μισή δόση Moderna.
    • 3η περίπτωση: 1η δόση με Pfizer, Moderna ή AstraZeneca. Νόσηση μετά την 1η δόση εμβολιασμό. Συστήνεται εμβολιασμός 3-6 μήνες μετά τη νόσηση με μια δόση Pfizer ή Moderna (ολόκληρη δόση) για ολοκλήρωση του εμβολιασμού. Αναμνηστική δόση συστήνεται 6 μήνες μετά από τη 2η δόση με 1 δόση Pfizer ή Moderna μισή δόση
    • 4η περίπτωση: Ολοκλήρωση εμβολιασμού με J&J. Νόσηση μετά τον εμβολιασμό. Συστήνεται εμβολιασμός 6 μήνες μετά τη νόσηση με μια δόση Pfizer, μισή δόση Moderna ή J&J.
    • 5η περίπτωση: Ολοκλήρωση εμβολιασμού με 2 δόσεις Pfizer, Moderna ή AstraZeneca. Νόσηση μετά τον εμβολιασμό. Συστήνεται εμβολιασμός 6 μήνες μετά τη νόσηση με μία δόση Pfizer ή μισή δόση Moderna.
    • Για τα άτομα που έχουνε ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους με εμβόλια Pfizer, Moderna ή AstraZeneca, η αναμνηστική δόση θα είναι με εμβόλιο Pfizer ή μισή δόση Moderna, μετά από 6 μήνες.
    • Για τα άτομα που έχουνε ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους με εμβόλιο Johnson & Johnson, η αναμνηστική δόση θα πραγματοποιείται με το εμβόλιο της Johnson & Johnson, Pfizer ή μισή δόση Moderna, μετά από 2 μήνες.
    • Για τα άτομα που έκαναν πρώτη δόση με εμβόλιο Pfizer ή Moderna και δεύτερη δόση με Johnson & Johnson, δεν συστήνεται να πραγματοποιήσουν αναμνηστική δόση.

    Βιβλιογραφία:Σμυρνάκης Μανώλης

    Αν.Καθηγητής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας

    Δημήτρης Οικονόμου

    Δημοτικός Σύμβουλος Νέας Σμύρνης

    Ιατρός Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

    www.psychiatros-neasmyrni.gr

    www.oikonomoudimitris.gr

  • Απαραίτητη η ψυχική υγεία και η ξεκούραση για γερό ανοσοποιητικό σύστημα

    Έχουμε ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά τις διακοπές επειδή έχουμε πιεστεί πολύ, περάσαμε δύσκολα, φοβηθήκαμε, αγχωθήκαμε και εκεί που στην αρχή του καλοκαιριού πήγαμε να χαλαρώσουμε και να σκεφτούμε ότι όλα αυτά τα αφήσαμε πίσω μας, ήρθε η μετάλλαξη Δέλτα να αλλάξει τα δεδομένα και να στείλει το μήνυμα ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα και πως μας περιμένει ένα πολύ δύσκολο φθινόπωρο κι ένας ακόμα δυσκολότερος χειμώνας. Οι διακοπές λοιπόν είναι περισσότερο απαραίτητες φέτος για πολλούς λόγους όπως εξηγεί ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Οικονόμου. Πρώτα από όλα δεν αποτελούν «πολυτέλεια» αλλά φυσική ανάγκη του οργανισμού να ξεκουραστεί και να ανασυνταχθεί.


    «Επειδή ο οργανισμός μας δεν διαθέτει on-off διακόπτες δεν μπορεί να προσαρμοστεί αμέσως και για να μπει σε ρυθμό και διάθεση διακοπών θέλει τουλάχιστον ένα εικοσιτετράωρο. Από τη 2η ημέρα αρχίζει το σώμα να καταλαβαίνει πως είμαστε σε διακοπές και θα πρέπει να μην είμαστε διαρκώς καλωδιωμένοι και on line για να ξεκουραστούμε και να αποφορτιστούμε αληθινά» τονίζει ο ψυχίατρος. Επειδή πλέον με την πανδημία η δουλειά διεκπεραιώνεται ψηφιακά, πολλοί συνάνθρωποι μας φέτος δεν θα αποχωριστούν τον υπολογιστή τους (και τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις) ούτε στις διακοπές.


    Όπως εξηγεί ο Δημήτρης Οικονόμου, θα ήταν καλό να μη χρειαστεί να πάρουμε μαζί μας τη δουλειά, αν όμως δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά, τουλάχιστον ας «περιχαρακώσουμε» τις ώρες εργασίας. Να μην δεχόμαστε emails και τηλεφωνήματα όλη ημέρα, να ορίσουμε ένα συγκεκριμένο κομμάτι της ημέρας που θα ασχολούμαστε με τα επαγγελματικά ζητήματα, ώστε οι υπόλοιπες ώρες να είναι διακοπές. Αν μείνουμε on line όλη την ημέρα, αυτό θα μας δημιουργήσει στρες και ψυχική καταπόνηση, τα οποία εκτός του ότι αυξάνουν την ψυχική πίεση και δημιουργούν χρόνια κόπωση, εξασθενούν και το ανοσοποιητικό σύστημα.


    Ο Δ. Οικονόμου θυμίζει ότι η ψυχική υγεία, η ξεκούραση, ο επαρκής ύπνος, πνευματική ισορροπία και διαύγεια, έχουνε άμεση σχέση με το πόσο ισχυρό ή όχι θα είναι το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Επειδή λοιπόν το πιθανότερο είναι ότι στις διακοπές θα συναντηθούμε με την μετάλλαξη Δέλτα -κι αν δεν συναντηθούμε στις διακοπές, θα τη συναντήσουμε κατά την επιστροφή από το νησί – είναι σημαντικό να έχουμε γερό ανοσοποιητικό. Για να διατηρήσουμε ισχυρό το ανοσοποιητικό μας σύστημα μας βοηθά ο εμβολιασμός και η καλή οργανική και ψυχική υγεία. Ας δούμε λοιπόν τις διακοπές σαν μια ευκαιρία να γεμίσουμε μπαταρίες για τους δύσκολους μήνες που μας περιμένουν, με άσκηση, κολύμπι, περπάτημα, ξεκούραση καλή διατροφή και καλή παρέα.

  • Κατανοώντας τις Ψυχιατρικές Διαταραχές

    Οι ψυχιατρικές διαταραχές είναι ψυχικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαταραχές, που περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων με διαφορετικά συμπτώματα. Γενικά χαρακτηρίζονται από κάποιο συνδυασμό ασυνήθιστων σκέψεων, συναισθημάτων, συμπεριφοράς και σχέσεων με άλλους.


    Πηγή : Lundbeck

  • Τελείωσε η καραντίνα και όχι η πανδημία - Πώς να γίνει η προσαρμογή στην κανονικότητα

    Τέλος τα SMS, οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και το υποχρεωτικό ραντεβού για ψώνια στα καταστήματα. Οι περισσότεροι περιορισμοί που μας έκαναν δύσκολη την ζωή τους προηγούμενους μήνες γίνονται από σήμερα παρελθόν και οι δρόμοι, οι παραλίες και τα πάρκα γεμίζουν με ανθρώπους που τόσο έχουν ανάγκη να βρεθούν έξω, να χαρούν την συντροφιά των φίλων τους και να νιώσουν ελεύθεροι.


    Λίγοι περιορισμοί και τα γνωστά μέτρα προστασίας μένουν καθώς πρόκειται να μας συντροφέψουν μέχρι να επιτευχθεί με τον εμβολιασμό η συλλογική ανοσία που είναι το αληθινό διαβατήριο (ατομικό και συλλογικό) για την ελευθερία, δηλαδή για την ζωή όπως την ξέραμε.


    Διαβάστε περισσότερα...

  • Η Ψυχική μας ισορροπία πριν και μετά την πανδημία

    Ψυχολογία και ψυχική ισορροπία,

    πως άραγε θα είναι η ψυχική μας υγεία μετά την πανδημία;


    Με την εμφάνιση των εμβολίων από αρκετές εταιρείες και τον μαζικό εμβολιασμό των πολιτών,σιγά σιγά η πανδημία ελπίζουμε όλοι να τελειώσει,ήδη σε χώρες όπως είναι το Ισραήλ και η Μεγάλη Βρετανία φαίνεται πως η ζωή επανέρχεται στην κανονικότητα και σε φυσιολογικούς ρυθμούς,πλησιάζοντας όλο και περισσότερο την προ COVID-19 εποχή.


    Η αλήθεια είναι ότι όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας,υπάρχει αρκετά μεγάλη ψυχική πίεση σε όλους μας,αφού έχουμε απωλέσει ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνικότητα μας και των δραστηριοτήτων που είχαμε ,ενώ υπάρχει και ένα τεράστιο οικονομικό κόστος που επηρεάζει οριζόντια όλη την κοινωνία.


    Οι συνθήκες της ζωής μας έχουν αλλάξει άρδην,από τότε που ενέσκηψε η πανδημία,τα μέτρα που έχουν επιβληθείδηλαδή ο περιορισμός της μετακίνησης μαςσε ατομικό και συλλογικό επίπεδο και ο εγκλεισμός,όπως και η τήρηση των κοινωνικών αποστάσεων,ναι μεν αποδίδουν όσον αφορά τον πρωταρχικό τους σκοπό,ο οποίος είναι η αποφυγή της περαιτέρω μετάδοσης του ιού,αλλά έχουν παρενέργειες και ψυχικές συνέπειες .


    Ενώ έχουμε εστιάσει την προσοχή στο να κρατάμε τις αποστάσεις μεταξύ μας,να φοράμε τη μάσκα όταν βγαίνουμε από το σπίτι ή στην εργασία μας,να έχουμε περιορίσει τις μετακινήσεις στο ελάχιστο δυνατό,ίσως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τις ψυχικές επιπτώσεις της πανδημίας στη ζωή μας.


    Είναι γεγονός ότι η πανδημία και ότι αυτή συνεπάγεται,έχει δημιουργήσει ένα αρκετά μεγάλο και έντονο ψυχικό τραύμα στους πολίτες,προκαλώντας ψυχική σωματική και συναισθηματική δυσφορία άλλοτε άλλου βαθμού.


    Τα συναισθήματα που κυριαρχούν μέσα σε μια πανδημία είναι η ματαίωση,η αγωνία,η ανησυχία ,το άγχος,ο φόβος και η θλίψη,όλα αυτά τα συναισθήματα είναι απολύτως όμως φυσιολογικά,αφού υπάρχει αιτία.


    Η διακοπή της εργασίας και σημαντικών δραστηριοτήτων που δίνουν νόημα στην ζωή μας και ασκούν ψυχοθεραπευτική δράση,μπορεί να οδηγήσουν σε θλίψη και ανία,επίσης είναι συχνό και φυσιολογικό το συναίσθημα του θυμού εξαιτίας όλης αυτής της πρωτόγνωρης κατάστασης.Η ψυχολογία μας λοιπόν έχει αλλάξει.


    Οι οικογενειακές και φιλικές σχέσεις κατά την διάρκεια την πανδημίας,επηρέασαν θετικά την ψυχική μας ανθεκτικότητα και φυσικά θα πρέπει να διατηρηθούν,αφού αυτές μας κράτησαν.. στα δύσκολα.


    Ενώ είναι γνωστό και στατιστικά μετρήσιμο το γεγονός της έντασης και των συγκρούσεων μεταξύ των ζευγαριών,κατά την διάρκεια της πανδημίας,αφού το άγχος είναι ιδιαίτερα αυξημένο,δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και θετικά,όπως το ότι μάθαμε περισσότερο να συνεργαζόμαστε και να δείχνουμε περισσότερο αλληλεγγύη και αλτρουισμό, που είχαν χαθεί σε μεγάλο βαθμό πριν την πανδημία.


    Μετά την πανδημία θα είμαστε περισσότερο προσεκτικοί και υπεύθυνοι σε θέματα προσωπικής φροντίδας και ατομικής υγιεινής,αφού το αίσθημα της ατομικής ευθύνης έχει αυξηθεί.


    Επίσης σε πολλές περιπτώσεις,δημιουργήθηκαν και σφυρηλατήθηκαν σχέσεις εμπιστοσύνης μέσα στην πανδημία και την εποχή του κορονοϊού,που είναι βέβαιο ότι θα συνεχιστούν και μετά,κάτι όπως οι σχέσεις και οι φιλίες των αντρών στον στρατό,που σε πολλές περιπτώσεις διαρκούν για πάντα.


    Στην περίοδο της πανδημίας είδαμε επίσης μια μεγάλη προσαρμοστικότητα από όλες τις κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες,αλλά κυρίως από τα παιδιά,τις νέες γενιέςκαι πρέπει να το κρατήσουν αυτό το θετικό της προσαρμογής σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες και να το έχουν ως εμπειρία και παρακαταθήκη για το μέλλον.


    Όλα στην φύση και στην ζωή κάνουν τον κύκλο τους,έτσι θα κάνει και τον κύκλο του ο κορονοϊός και θα εκλείψει,όλη αυτή η δυσάρεστη εμπειρία που βιώσαμε είναι σίγουρο ότι θα αποτελέσει παρελθόν και θα μας κάνει πιο δυνατούς και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις επόμενες δυσκολίες της ζωής.


    Είναι άλλωστε γνωστό και επιστημονικά παραδεκτό,ότι η ανθρώπινη ψυχή έχει μεγάλες αντοχές, προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα.


    Η ψυχική ανθεκτικότητα ως όρος αναφέρεται στην θετική προσαρμογή του ατόμου,μετά από ένα τραυματικό και ψυχοπιεστικό γεγονός,καθώς και στην ικανότητα του για ανάκαμψη.


    Εκτός από τα αντισώματα που θα έχουμε αποκτήσει από τα εμβόλια,θα έχουμε αποκτήσει και “ψυχικά” αντισώματα για την υπόλοιπη ζωή μας,θα έχουμε δει τα όρια μας,καταλαβαίνοντας ότι τα ανθρώπινα όρια είναι πραγματικά ανεξάντλητα.


    Θα έχουμε μάθει να εκτιμάμε περισσότερο τα ταξίδια,την κοινωνικη συναναστροφή και η εμπειρία της πανδημίας θα μας βοηθήσει να είμαστε γενικά πιο ανοικτοί σαν άνθρωποι και να απολαμβάνουμε περισσότερο τα απλά και τα καθημερινά πράγματα.


    “Όταν η καταιγίδα τελειώσει,δεν θα θυμάσαι καν πως κατάφερες να επιβιώσεις.Δε θα είσαι σίγουρος ότι έχει τελειώσει.Αλλά ένα πράγμα θα είναι σίγουρο.Όταν βγεις από την καταιγίδα,δε θα είσαι ο ίδιος άνθρωπος με αυτόν που μπήκε.Και αυτό είναι το νόημα της καταιγίδας.”

    Χαρούκι Μουρακάμι

    Ιάπωνας συγγραφέας


    Δημήτρης Οικονόμου

    Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

    www.psychiatros-neasmyrni.gr

  • Ένας χρόνος με την πανδημία, επιπτώσεις στην Ψυχική υγεία.

    Ένας χρόνος έχει πλέον ολοκληρωθεί από την ημέρα που μάθαμε όλοι μας και κατόπιν του διαγγέλματος του πρωθυπουργού,ότι ο ιός που μέχρι τότε είχε «επισκεφθεί» άλλες χώρες, κυρίως την Κίνα απ’όπου και ξεκίνησε,αλλά και την Ιταλία,έχει πλέον έρθει και στην χώρα μας και θα πρέπει να μπούμε σε αυστηρούς περιορισμούς μετακίνησης τα λεγόμενα lockdowns.


    Μετά από ένα χρόνο,έχουμε μπει ήδη στο τρίτο κύμα της πανδημίας,όμως στην μάχη εναντίον του κορωνοϊού υπάρχουν πλέον και τα εμβόλια διαφόρων φαρμακευτικών εταιρειών και οι πολίτες όλων των χωρών έχουν αρχίζει να εμβολιάζονται.Ταυτόχρονα όμως η ανησυχία και η εγρήγορση των υγειονομικών αρχών συνεχίζεται,επειδή κυκλοφορούν και μεταλλαγμένα στελέχη του ιού αυξάνοντας έτσι την μεταδοτικότητα του.Το σημαντικό βέβαια είναι ότι έχει αρχίσει να φαίνεται φως στο τούνελ και αυτό οφείλεται κυρίως στην ύπαρξη των εμβολίων που η αποτελεσματικότητα τους φθάνει σε ποσοστά 95%,καλύπτοντας και τις μεταλλάξεις,έτσι σιγά σιγά τηρουμένων και των μέτρων μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι η επιστροφή στην πολυπόθητη κανονικότητα δεν θα αργήσει να έρθει,ο κόσμος,όλοι μας έχουμε κουραστεί από τις απανωτές απαγορεύσεις κυκλοφορίες και τις οικονομικές επιπτώσεις αυτών και οι συνέπειες στην ψυχική μας υγεία έχουν αρχίσει σε κάποιο βαθμό να διαφαίνονται.


    Έναν αιώνα περίπου από την προηγούμενη πανδημία της ισπανικής γρίπης,έχουμε πλέον τα επιστημονικά εργαλεία να μελετήσουμε τις ψυχολογικές και ψυχιατρικές επιπτώσεις της πανδημίας της εποχής μας,η πανδημία είναι ένα εξαιρετικά έντονο ψυχοπιεστικό γεγονός,καθώς η αβεβαιότητα,οι διαρκείς αντιφατικές πληροφορίες καθώς και ο φόβος της νόσου και του ενδεχόμενου θανάτου,μπορεί να προκαλέσουν ακραίες σπασμωδικές αντιδράσεις,απειλή της κοινωνικής συνοχής και επιβάρυνση των ψυχικά ευάλωτων συνανθρώπων μας.


    Τα συναισθήματα της μοναξιάς,της απογοήτευσης και του θυμού κυριαρχούν,ενώ αρκετοί συνάνθρωποι μας στρέφονται σε αντιεπιστημονικές απόψεις σχετικά με την προέλευση της πανδημίας και της αναγκαιότητας των εμβολίων,υποβαθμίζοντας έτσι την χρησιμότητα των υγειονομικών μέτρων και καθιστώντας την τήρηση τους δύσκολη.


    Σε μια ακραία ψυχοπιεστική κατάσταση όπως είναι η πανδημία,ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο το ρίσκο και τον παράγοντα κινδύνου,η πιο πρόσφατη εμπειρία με τον ιό του Έμπολα το 2014-2015 μας το δείχνει αυτό,αφού άλλοι έτρεξαν αμέσως να εμβολιστούν,άλλοι δεν πήγαν καν να κάνουν το εμβόλιο,ενώ άλλοι δεν τήρησαν ούτε τους βασικούς κανόνες υγιεινής.


    Έχουν γίνει αρκετές μελέτες που δείχνουν,ότι όταν μια επιδημία αρχίζει και γίνεται πανδημία τότε το άγχος αυξάνεται και είναι απολύτως λογικό αυτό,αφού μεγαλώνει και δυνητικά ο κίνδυνος της σοβαρής νόσου.Επίσης σε μια πανδημία μπορεί να διαρραγεί η κοινωνική συνοχή και σε πολλούς ανθρώπους να υπάρχουν διαφορετικές αντιδράσεις,ανάλογα με το ψυχικό υπόβαθρο του καθενός και της καθεμιάς.


    Συνήθεις αντιδράσεις σε μια πανδημία,είναι το άγχος για το στίγμα σε περίπτωση που υπάρξει νόσος,κλείσιμο στον εαυτό μας,συναισθήματα πανικού,ξενοφοβία ή στάση άμυνας,δηλαδή αποφεύγουμε να μιλάμε για αυτό,επειδή μας δημιουργεί έντονα αρνητικά συναισθήματα.Στο σημείο αυτό να τονίσουμε την ιδιαίτερη προσοχή που χρειάζεται στα μικρά παιδιά ,ώστε να μην μεταδοθεί κάποια φοβία από τους γονείς,ειδικά αυτήν την περίοδο που έχει σταματήσει η λειτουργία των σχολείων και όλα τα μαθήματα γίνονται διαδικτυακά.


    Σε ακραίες περιπτώσεις η πανδημία μπορεί να επιφέρει πλήρη απομόνωση και κλείσιμο στον εαυτό μας και έντονη ευερεθιστότητα,να τονίσουμε επίσης και τον ρόλο των μέσων μαζικής επικοινωνίας και ενημέρωσης,όπου πολλές φορές στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν είδηση και να προσελκύσουν το αναγνωστικό κοινό υπερβάλλουν στους τίτλους συμμετέχοντας έτσι στην αύξηση του φόβου και της αγωνίας.


    Αυτοί που ενδέχεται να έχουν περισσότερο άγχος όταν ξεσπά μια κρίση είναι:άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας,όσοι κάνουν χρήση ουσιών,παιδιά,οι άνθρωποι που βοηθούν στην αντιμετώπιση του COVID-19 όπως γιατροί,νοσοκόμοι,όσοι εργάζονται στον τομέα της υγείας και όσοι παρέχουν πρώτες βοήθειες.


    Δημήτρης Οικονόμου

    Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής

    www.psychiatros-neasmyrni.gr

  • Γιατρέ, να κάνω το εμβόλιο κατά της COVID-19 ή όχι;

    Αυτές τις μέρες σε κάθε τηλεφώνημα από συγγενείς, φίλους και αρρώστους μετά τις ευχές έπεφτε και η ερώτηση για το εμβόλιο!


    - Γιατρέ μου, να κάνω το εμβόλιο; Αλλα μη με παρεξηγήσεις, ούτε ψεκασμένος είμαι ούτε οπαδός των συνωμοσιολόγων, αλλά απλώς λίγο διστακτικός.


    Ευτυχώς, γιατί αν ανήκες στους πρώτους, τους «ξερόλες», θα ήταν αδύνατον να κουβεντιάσουμε το ζήτημα λογικά.


    - Nα εμπιστευθώ ένα εμβόλιο που βρέθηκε μέσα σε λίγους μήνες, ενώ εγώ ήξερα ότι για να εφευρεθεί ένα εμβόλιο χρειάζονται μερικά χρόνια;


    Σωστά τα λες για το παρελθόν, όμως η βιοϊατρική επιστήμη από τότε έκανε τεράστια άλματα, κυρίως στις μοριακές – κυτταρικές τεχνικές που αναλύουν το DNA μέσα σε λίγες ώρες. Το DNA της COVID-19 ανακαλύφθηκε πολύ γρήγορα μετά την εμφάνιση της πανδημίας, τον Φεβρουάριο του 2020, και έτσι άνοιξε ο δρόμος για την παρασκευή των εμβολίων.


    - Καλά για το DNA, άλλα αυτό το περίεργο mRNA (αγγελιαφόρο RNA) θα το βάλω μέσα στα κύτταρά μου και δεν θα βλάψει το δικό μου DNA;


    Πολύ καλή η ερώτησή σου και θα προσπαθήσω να την απαντήσω όσο πιο απλά μπορώ. Το mRNA, όπως λέει και το όνομά του, είναι μια αγγελιαφόρος ουσία που «διδάσκει» τα κύτταρα να παράγουν μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη, μόλις δε παραχθεί η πρωτεΐνη, ο αγγελιαφόρος διαλύεται και μάλιστα ποτέ δεν μπαίνει στον πυρήνα του κυττάρου που βρίσκεται το DNA.


    - Τι κάνει δηλαδή αυτό το εμβόλιο της Pfizer με το mRNA του;


    Με λίγα λόγια, για να μη σε ζαλίζω με επιστημονικούς όρους και πειράματα, το mRNA του εμβολίου, όταν μπει στα κύτταρά μας, τα κάνει να παράγουν μια ειδική πρωτεΐνη του ιού. Αυτή την πρωτεΐνη την αναγνωρίζει το αμυντικό – ανοσοποιητικό μας σύστημα σαν ξένη/εχθρική και αμέσως αναπτύσσει αντισώματα για να την πολεμήσει. Οταν ο ιός, που στην επιφάνειά του είναι γεμάτος από αυτή την πρωτεΐνη, εισέλθει στον οργανισμό μας, τα αντισώματα που δημιουργήθηκαν μέσω του εμβολίου τον αναγνωρίζουν και τον καταστρέφουν.


    - Καλά όλα αυτά τα θεωρητικά, αλλά δεν σε τρομάζει, γιατρέ μου, που το εμβόλιο εγκρίθηκε τόσο γρήγορα;


    Οπως σου ανέφερα, η παγκόσμια επιστημονική συνεργασία είναι σήμερα αξιοθαύμαστη και μέσα στο μικρό αυτό χρονικό διάστημα δεν ανακάλυψε μόνο ένα αλλά αρκετό αριθμό εμβολίων. Ακόμη, γνωρίζω πολύ καλά ότι τα αποτελέσματα των δοκιμών για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους τα παρακολουθούσαν οι αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη βήμα βήμα και έτσι κερδήθηκε πολύτιμος χρόνος έως την τελική έγκριση.


    - Ναι, άλλα δοκιμάστηκαν σε αρκετό αριθμό ανθρώπων ή μόνο σε πειραματόζωα;


    Ναι, σε σημαντικό αριθμό ανθρώπων και με τη σωστή μεθοδολογία του placebo που κάνουμε για όλα τα φάρμακα. Για να σου φύγει κάθε ενδοιασμός ως προς την ασφάλεια του εμβολίου, σου λέω ότι μέχρι τώρα που μιλάμε, έχουν εμβολιαστεί περισσότερα από 10 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη, χωρίς να παρουσιάσουν σοβαρές παρενέργειες. Ακόμη, μέχρι να έρθει η ώρα να εμβολιαστείς και εσύ, ο αριθμός αυτός θα έχει ξεπεράσει τα 100-200 εκατομμύρια! Αγαπητέ μου, τι άλλο δείγμα θέλεις για να πειστείς να εμβολιαστείς;


    - Να περιμένω να κάνω κάποιο άλλο εμβόλιο, π.χ. της Moderna ή της AstraZeneca;


    Οταν έρθει η σειρά σου να εμβολιαστείς θα το ξανακουβεντιάσουμε, αλλά, όπως φαίνεται, τα παραπάνω εμβόλια είναι ισοδύναμα σε αποτελεσματικότητα και ασφάλεια.


    - Καλά να κάνω το εμβόλιο, θα φοράω και τη μάσκα;


    Ναι, γιατί η προστασία του αρχίζει 1-2 εβδομάδες μετά τη 2η δόση, δηλαδή περίπου ένα μήνα από την πρώτη και επομένως είσαι ακόμη ευάλωτος στον ιό και θα πρέπει να φοράς μάσκα και να εφαρμόζεις όλα τα άλλα γνωστά προστατευτικά μέτρα.


    - Αν κάνω το εμβόλιο, για πόσο καιρό θα είμαι προστατευμένος;


    Αυτό δεν το γνωρίζει κανείς με ακρίβεια, υπολογίζεται όμως ότι θα είναι αποτελεσματικό το λιγότερο για τους επόμενους 12 μήνες.


    - Μερικοί λένε, γιατί να κάνω το εμβόλιο αφού θα μου προκαλέσει περίπου την ίδια νόσο με τον ιό;


    Αυτό είναι τελείως λάθος, ο ιός σκοτώνει, το εμβόλιο το πολύ να σου κάνει λίγο πόνο στο σημείο της ένεσης, λίγο πυρετό ή και πονοκέφαλο για 2-3 μέρες. Μόνο αν στο παρελθόν είχες παρουσιάσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση θα πρέπει να προσέξεις και από ό,τι θυμάμαι, εσύ δεν ήσουν ποτέ αλλεργικός.


    - Ορισμένοι λένε ότι το εμβόλιο θα βάλει στον οργανισμό μας μικροτσίπ και θα μας παρακολουθούν μέσω του δικτύου 5G.


    Προφανώς, αυτός είναι ο μεγάλος μύθος των συνωμοσιολόγων που χρειάζεται κοινωνιολογική ή ίσως ψυχιατρική ανάλυση. Εγώ κατηγορηματικά σου λέω ότι δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση, άλλωστε αν χρησιμοποιείς το Διαδίκτυο, π.χ. Facebook, οι εταιρείες αυτές γνωρίζουν περισσότερα για σένα από ό,τι νομίζεις.


    - Εντάξει για τους συνωμοσιολόγους και τα «ούφο», άλλα γιατί υπάρχει σημαντικός αριθμός ανθρώπων που είναι διστακτικοί στο να εμβολιαστούν, μεταξύ των οποίων και υγειονομικοί;


    Σωστή η παρατήρησή σου και δυστυχώς δεν έχω να σου δώσω σαφή απάντηση. Εκείνο που ξέρω, όπως και εσύ, είναι ότι υπάρχει ένα σαφές αντιεμβολιαστικό κίνημα παγκοσμίως που νομίζω ότι ξεκίνησε από μια λανθασμένη δημοσίευση που συνδύασε τα εμβόλια με τον αυτισμό. Η μελέτη αυτή αποσύρθηκε, αφού αποδείχθηκε το τεράστιο λάθος της, άλλα δυστυχώς η ρετσινιά έμεινε. Ετσι, θα έλεγα ότι η επιστήμη δεν προσπαθεί μόνο να βρει τα κατάλληλα εμβόλια και να σώσει εκατομμύρια ζωές, έχει και ένα δεύτερο έργο, να πείσει για την ασφάλειά τους. Από ό,τι φαίνεται, το δεύτερο είναι και το δυσκολότερο. Θυμίζω ότι η ανακάλυψη των εμβολίων, που μαζί με τα αντιβιοτικά ήταν οι θρίαμβοι της ιατρικής, έσωσαν δισεκατομμύρια ανθρώπινες ζωές και εξαφάνισαν νοσήματα, όπως η ευλογιά, η ιλαρά και η πολιομυελίτιδα από προσώπου γης. Οσο για τους υγειονομικούς που αρνούνται να εμβολιαστούν, εγώ προσωπικά τους θεωρώ επίορκους του όρκου του Ιπποκράτη και νομίζω ότι προσβάλλουν τη μνήμη των χιλιάδων συναδέλφων μας που έδωσαν τη ζωή τους στη μάχη κατά του κορωνοϊού, χωρίς να είχαν την ευκαιρία να εμβολιαστούν.Αγαπημένε μου φίλε, ελπίζω να σε βοήθησα να πάρεις τη σωστή απόφαση και να μη γίνεις συνεργός στο μεγαλύτερο λάθος της ανθρωπότητας που θα κοστίσει εκατοντάδες εκατομμύρια ζωές αν δεν εμβολιαστούμε όλοι μας.


    - Ευχαριστώ γιατρέ μου, τελικά θα εμβολιαστώ. Εσύ τι θα κάνεις, δεν μου είπες;


    Φυσικά και θα εμβολιαστώ. Και εγώ και όλη μου η οικογένεια.


    (Νίκος Σιαφάκας ομότιμος καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.)


    Επιμέλεια κειμένου:

    Δημήτρης Οικονόμου

    Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής

  • Διαταραχές στον Ύπνο

    Η αϋπνία αντιμετωπίζεται δύσκολα, αλλά μπορεί να είναι ιδιαίτερα εξαντλητική όταν υποφέρετε από άγχος, μείζονακαταθλιπτική διαταραχή (ΜΚΔ) ή/και χρόνιο πόνο. Για να απαλλαγείτε από το επιπλέον άγχος που αντιμετωπίζετεκαθημερινά, είναι πολύ σημαντικό να μάθετε πώς να αντιμετωπίζετε και, καλώς εχόντων των πραγμάτων, να ξεπεράσετετην αϋπνία σας...

     

     

    Διαβάστε Περισσότερα για τις Διαταραχές στον Ύπνο εδώ

  • Περί εμβολίων και κορωνοϊού | Ερωτήσεις και απαντήσεις

    Υπάρχουν παρενέργειες στα νέα εμβόλια?


    «Τα εμβόλια, για παράδειγμα το εμβόλιο της Pfizer δοκιμάζεται σε περισσότερους από 20.000 εθελοντές. Οι παρενέργειες αν εμφανιστούν συμβαίνουν συνήθως την πρώτη εβδομάδα. Καμία ρυθμιστική αρχή δεν θα δώσει έγκριση αν οι παρενέργειες είναι σημαντικές. Όσον αφορά τις παρενέργειες των φαρμάκων, ας δούμε την παρακεταμόλη. Αν διαβάσετε τις σπάνιες ή ανεπιθύμητες ενέργειες που γράφει το χαρτάκι στη συσκευασία, θα δείτε πως είναι σπάνιες μεν, αλλά μπορεί να υπάρξουν. Αλλά παρ’ όλα αυτά παίρνουμε παρακεταμόλη, σωστά; Γιατί; Γιατί την έχουμε συνηθίσει και ξέρουμε ότι οι παρενέργειες είναι μικρές και σπάνιες».


    Το μεγάλο θετικό με το εμβόλιο της Pfizer ποιο είναι;


    «Έως τις 8 Νοεμβρίου 43.538 συμμετέχοντες είχαν λάβει το εμβόλιο της Pfizer ή ένα εικονικό φάρμακο. Οι μισοί από 38.955 συμμετέχοντες είχαν λάβει και τις δύο δόσεις και δεν έχουν παρατηρηθεί σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια της χρήσης του εμβολίου. To υποψήφιο εμβόλιο βρέθηκε να είναι περισσότερο από 90% αποτελεσματικό σε συμμετέχοντες χωρίς ενδείξεις προηγούμενης λοίμωξης SARS-Cov-2 σε αυτήν την πρώτη ενδιάμεση ανάλυση. Τα δεδομένα ασφαλείας και πρόσθετης αποτελεσματικότητας συνεχίζουν να συλλέγονται για να κατατεθεί ο φάκελος για την έγκριση έκτακτης αδειοδότησης (EUA) στην Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), στο τέλος του Νοεμβρίου».


    Ποια άλλα εμβόλια έρχονται και πόσα;


    «Επί του παρόντος δοκιμάζονται 53 εμβόλια σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Δώδεκα από αυτά είναι σε Φάση 3 των κλινικών δοκιμών, δηλαδή δοκιμάζονται σε χιλιάδες ανθρώπους στον κόσμο. Αυτά τα 12 εμβόλια που προπορεύονται, εκτός των Pfizer και Moderna, είναι των εταιρειών Astra Zeneca, Johnson & Johnson, Novavax, Sinopharm (δύο εμβόλια), Sinovac, CanSinoBio, Medicago, το Sputnik V του Ρωσικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Gamaleya και το εμβόλιο της εταιρείας Bharat Biotech».


    Τι διαφορές έχουν τα νέα εμβόλια, πως λειτουργούν?


    «Τα εμβόλια μπορεί να έχουν διαφορετική μέθοδο παραγωγής, αλλά όλα στοχεύουν στο να προκαλέσουν την ελεγχόμενη αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος έναντι του νέου κορονοϊού. Ιδανικά, τα εμβόλια προστατεύουν εμάς από τον ιό και ταυτόχρονα οι εμβολιασμένοι δεν είμαστε και μεταδοτικοί προς άλλους ανθρώπους που δεν έχουν εμβολιαστεί. Μπορεί η μέθοδος παραγωγής να επηρεάζει το πόσες δόσεις θα κάνουμε. Ή τον τρόπο διανομής και τη θερμοκρασία συντήρησης, αλλά ο σχεδιασμός των εμβολίων στοχεύει στο να προκαλέσει ειδική και μακροχρόνια άμυνα έναντι του ιού».


    Υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με τα νέα εμβόλια και ποιες είναι αυτές?


    «Οι αβεβαιότητες πηγάζουν αφενός από το μικρό διάστημα που μελετούμε τον ίδιο τον ιό και αφετέρου από το μικρό διάστημα που δοκιμάζονται τα εμβόλια. Δεν γνωρίζουμε τη διάρκεια της ανοσίας, δηλαδή αν χρειάζεται να κάνουμε ετήσιο εμβόλιο ή σε άλλα τακτά χρονικά διαστήματα, όπως δεν γνωρίζουμε γενικότερα για τη μακροχρόνια ανοσία απέναντι σε αυτόν τον ιό. Επιπλέον, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν το εμβόλιο θα προλαμβάνει τις πολύ βαριές περιπτώσεις της νόσου, δηλαδή το ποσοστό των νοσούντων που τώρα χρειάζεται νοσοκομειακή υποστήριξη. Δεν γνωρίζουμε επίσης αν το εμβόλιο θα εμποδίζει τη διασπορά της νόσου, δηλαδή από αυτούς που το έχουν κάνει προς αυτούς που δεν το έχουν κάνει. Να πούμε εδώ πως οι κλινικές μελέτες δεν σταματάνε τη στιγμή που οι εθελοντές λάβουν το εμβόλιο ή τη στιγμή που η εταιρεία πάρει την έγκριση και την άδεια να κυκλοφορήσει το εμβόλιο. Αυτές οι απαντήσεις λοιπόν θα δοθούν από την παρακολούθηση των εθελοντών που έχουν ήδη εμβολιαστεί».


    Πόσο καιρό μετά τον εμβολιασμό θα είμαστε προστατευμενοι από τον νέο κορωνοιό;


    Το εμβόλιο των Pfizer/ BioNTech όπως δείχνουν τα δημοσιευμένα αποτελέσματα θα μας παρέχει ολική προστασία από τον κορωνοϊό 1 εβδομάδα μετά τη δεύτερη δόση του.


    Ο εμβολιασμός γίνεται στο μπράτσο και η δεύτερη δόση θα πρέπει να χορηγηθεί τουλάχιστον 21 ημέρες μετά την πρώτη, το υψηλό ποσοστό αποτελεσματικότητας (95%) υπολογίστηκε 7 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση. Ας περιμένουμε όμως για περισσότερο από 7 ημέρες, καλύτερα για δύο εβδομάδες, για να είμαστε σίγουροι.


    Άρα, τι σημαίνει πρακτικά πως έχουμε κάνει και τις 2 δόσεις του εμβολίου;


    Θα συνεχίζουμε να προσέχουμε από την έναρξη της πρώτης δόσης για 4-5 εβδομάδες, θα υπάρχει κάποια προστασία και πριν από αυτό το διάστημα, αλλά αυτός είναι ο χρόνος που ενδείκνυται για να ξεκινήσει η πλήρης προστασία. Είναι πιθανό η αποτελεσματικότητα του εμβολίου να είναι λίγο μικρότερη όταν γίνουν μαζικοί εμβολιασμοί, ίσως για τους πολύ μεγάλους σε ηλικία ή τους ανοσοκατεσταλμένους. Όμως, δεν αναμένεται να είναι πολύ μικρότερα αυτά τα ποσοστά. Θα μάθουμε περισσότερα σχετικά με την έκταση της προστασίας και πόσο διαρκεί καθώς εισέρχονται δεδομένα και από τις τρέχουσες κλινικές δοκιμές και από το μαζικό εμβολιασμό που ξεκίνησε ήδη στο Ηνωμένο Βασίλειο και αναμένεται να ξεκινήσει και στις ΗΠΑ.


    Πηγή:

    Ηλίας Μόσιαλος

    Καθηγητής Πολιτικής της υγείας στην Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου


    Επιμέλεια άρθρου:

    Δημήτρης Οικονόμου

    Ιατρός Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

    www.psychiatros-neasmyrni.gr

    www.oikonomoudimitris.gr

  • Σύνδρομο «Επαγγελματικής Εξουθένωσης» ή Σύνδρομο «Burnout»

    Στην εποχή μας λόγω του στρεσσογόνου τρόπου ζωής και των αυξημένων επαγγελματικών υποχρεώσεων, το «σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης» ή «σύνδρομο burnout» γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρο από ποτέ.

    Τι πραγματικά όμως είναι το «σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης»;


    «Burnout» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας προκειμένω να περιγράψουν το αίσθημα μακροχρόνιας εξάντλησης,που συνοδεύεται από μειωμένο ενδιαφέρον και σχετίζεται κυρίως με τον χώρο της εργασίας και τις επαγγελματικές μας υποχρεώσεις.


    Χρησιμοποιείται ως όρος αργκό αφου στην μετάφραση burnout σημαίνει εξουθένωση.Το σύνδρομο είναι κάτι πολύ περισσότερο και διαφορετικό από το στρες εργασίας.Έτσι όλοι οι άνθρωποι που βιώνουν υψηλή πίεση στον χώρο της εργασίας,δεν κινδυνεύουν από επαγγελματική εξουθένωση. Υπάρχουν όμως ορισμένα επαγγέλματα όπως: οι επιχειρηματίες , οι καθηγητές,οι άθλητές που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό και οι επαγγελματίες απασχολούνται στον τομέα της υγείας που θεωρούνται ότι βρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου.Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται κάποια από τα πρώιμα συμπτώματα τoυ “Συνδρόμου”.


    Αρχικά συμπτώματα:

    • Αίσθημα αβοήθητου
    • Αίσθημα χρόνιας κόπωσης
    • Αυξημένη ανάληψη ρίσκου
    • Αυξημένος θυμός αυτοκριτική
    • Εμφάνιση καχυποψίας
    • Αρνητικότητα.

    Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:

    • σηκωνόμαστε με δυσκολία από το κρεβάτι κάθε πρωί
    • νιώθουμε πως η ώρα στην δουλειά δεν περνάει
    • νιώθουμε πολύ κουρασμένοι, λιγότερο παραγωγικοί και παράλληλα ένα απαισιόδοξο συναίσθημα πως δεν έχουμε να προσφέρουμε κάτι καινούριο στην δουλειά
    • βιώνουμε έντονα σωματικά συμπτώματα όπως αϋπνία ή υπνηλία, πονοκεφάλους, γαστρεντερικά προβλήματα καθώς και μηδενική διάθεση για σεξ,κυρίαρχα συναισθηματικά συμπτώματα είναι ο θυμός, η μελαγχολία, ο εκνευρισμός, η απαισιόδοξη σκέψη που συχνά οδηγεί και σε καταθλιπτική διάθεση
    • η εργασιομανία έρχεται πολύ συχνά ως αντιστάθμισμά των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνουμε

    Είναι καλό να ξεκαθαρίσουμε πως όταν μιλάμε για επαγγελματική εξουθένωση δεν αναφερόμαστε στην υπερκόπωση, που αφορά την εξάντληση του σώματος μετά από πολλές ώρες εργασίας.


    Διαφορές Συνδρόμου Burnout με την Κατάθλιψη

    Ποιά είναι όμως η διαφορά μεταξύ συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης και κατάθλιψης από την στιγμή που κάποια από τα συμπτώματα εντοπίζονται και στις δύο κλινικές οντότητες; (π.χ. ακραία εξάντληση, μειωμένη ενέργεια, μειωμένη απόδοση στην εργασία και στο οικείο περιβάλλον).


    Η διαφοροποίηση παρατηρείται κυρίως στον τρόπο εμφάνισης των συμπτωμάτων,αφού στην κατάθλιψη οι αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα δεν περιορίζονται μόνο στην χώρο εργασίας αλλά επεκτείνονται σε διαφόρους τομείς της ζωής.


    Άλλα κλασικά συμπτώματα της κατάθλιψης, που δεν εμφανίζονται στο σύνδρομο εξουθένωσης είναι: η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η απελπισία και η αυτοκτονικότητα.


    Δημήτρης Οικονόμου M.D Ιατρός Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής

    www.psychiatros-neasmyrni.gr

    www.oikonomoudimitris.gr

  • Συναισθηματική νοημοσύνη

    Μεγάλη συζήτηση γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία χρόνια, σχετικά με την συναισθηματική νοημοσύνη, ας δούμε τον ορισμό:


    H συναισθηματική νοημοσύνη ή αλλιώς συναισθηματικό πηλίκο είναι η ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τα δικά τους, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων, να κάνουν διάκριση μεταξύ διαφορετικών συναισθημάτων και να τα ονομάσουν κατάλληλα, καθώς και να χρησιμοποιούν τη συναισθηματική πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς, να δούμε λοιπόν μερικά πράγματα για την συναισθηματική νοημοσύνη ή δείκτη ΕQ.


    Φαίνεται από αρκετές έρευνες ότι η συναισθηματική νοημοσύνη επηρεάζει καθοριστικά τον ρυθμό της ζωή μας,

    την ηγετική μας ικανότητα, τις αρχηγικές μας τάσεις, αλλά και την σωματική και ψυχική μας υγεία, επίσης συμβάλει στην αύξηση του κινήτρου, δηλ.των κινήσεων που γίνονται για την επίτευξη ενός σκοπού.


    Άλλωστε είναι γνωστό ότι η σωματική μας υγεία σχετίζεται άμεσα με την ψυχική υγεία και αυτό έχει αποδειχθεί από πλήθος μελετών και ιατρικών παρατηρήσεων.


    Οι τελευταίες επιστημονικές μελέτες, δείχνουν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη, συνδέεται με την ψυχική υγεία, με τις κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις, όπως και με την απόδοση στην εργασία, έχουν δείξει επίσης ότι άνθρωποι με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη έχουν καλύτερη ψυχολογία καλύτερη απόδοση στο επάγγελμα τους και μεγαλύτερη επιθυμία για επιτυχία, ωστόσο δεν υπάρχουν αιτιολογικές σχέσεις που να το αποδεικνύουν και τέτοιου τύπου ευρήματα είναι περισσότερο πιθανό να αποδίδονται στη γενική νοημοσύνη και σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, παρά στην συναισθηματική νοημοσύνη ως κατασκευή.


    Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η συναισθηματική νοημοσύνη συχνά συμπίπτει με:

    • Καλύτερες κοινωνικές σχέσεις για τα παιδιά μεταξύ τους
    • Καλύτερες κοινωνικές σχέσεις για τους ενήλικες
    • Άτομα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη έχουν σχηματίσει καλύτερη εικόνα για τον εαυτό τους στους άλλους, άλλα άτομα αντιλαμβάνονται αυτούς που έχουν υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη ως πιο ευχάριστα άτομα με κοινωνικές δεξιότητες και ενσυναισθηματικά.
    • Καλύτερες οικογενειακές και καλύτερες σχέσεις εμπιστοσύνης.
    • Σπουδαιότερα ακαδημαϊκά κατορθώματα, η συναισθηματική ευφυΐα σχετίζεται με καλύτερη ακαδημαϊκή επίδοση, αλλά γενικότερα δεν σχετίζεται απαραίτητα με καλύτερους βαθμούς, καθώς λαμβάνεται υπ’όψη ο παράγοντας IQ.
    • Καλύτερες κοινωνικές σχέσεις κατά την διάρκεια της δουλειάς και των διαπραγματεύσεων δηλ, με καλύτερη ικανότητα διαπραγμάτευσης.
    • Καλύτερη ψυχολογική ευεξία , η συναισθηματική νοημοσύνη σχετίζεται με μεγαλύτερη απόλαυση στη ζωή, μεγαλύτερο αυτοσεβασμό και μικρότερη ανασφάλεια και κατάθλιψη.

    Ειδικά μοντέλα της συναισθηματικής νοημοσύνης διευθύνουν τους δρόμους στους οποίους τα συναισθήματα διευκολύνουν τη σκέψη και την αντίληψη, για παράδειγμα τα συναισθήματα μπορούν να αλληλεπιδρούν με τη σκέψη και να επιτρέπουν στους ανθρώπους να είναι καλύτεροι λήπτες αποφάσεων.


    Στη εποχή μας αρκετές εταιρείες χρησιμοποιούν τους δείκτες συναισθηματικής νοημοσύνης ως ένα επιπλέον εργαλείο που σχετίζεται με την αξιολόγηση των εργαζομένων τους.


    Μεγάλες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα , διαθέτουν ειδικά ερωτηματολόγια που σχετίζονται με την δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης τα οποία δίνουν στους εργαζόμενους τους να συμπληρώσουν ώστε κατόπιν να υπάρξει αξιολόγηση.


    Τα συναισθήματα μας, είναι πολύ σημαντικά και έχουν ρόλο στη δομή του εγκεφάλου μας.

    Συναισθήματα όπως η ευχαρίστηση, η υπερηφάνεια, η λύπη, ο φόβος, η αγωνία,το άγχος, η χαρά κτλ είναι γνωστό ότι εδράζονται και επεξεργάζονται σε ένα ειδικό ανατομικό μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται μεταιχμιακό σύστημα και συμβάλλουν στον εμπλουτισμό της προσωπικής μας ζωης και προσδίδουν χαρακτήρα στις πράξεις μας.


    Τι είναι λοιπόν η συναισθηματική νοημοσύνη?

    Είναι η ικανότητα μας να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τα δικά μας συναισθήματα, τα συναισθήματα που νιώθουμε δηλαδή, να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των άλλων, (αυτό ονομάζεται ενσυναίσθηση), να μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ διαφορετικών συναισθημάτων, να μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε την σκέψη που προκαλεί τα συναισθήματα, πριν δηλαδή από τα συναισθήματα, αλλά και μετά από αυτά, δηλαδή τις συμπεριφορές και τις πράξεις στις οποίες μας οδηγούν τα συναισθήματα μας.


    Ένας τρόπος να μπορέσουμε να αυξήσουμε τη συναισθηματική μας νοημοσύνη είναι να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τα συναισθήματα που νιώθουν οι άλλοι, αυτό επιτυγχάνεται αφιερώνοντας αρκετά περισσότερο χρόνο στους άλλους, δηλαδή να τους ακούμε περισσότερο, να προσπαθήσουμε με άλλα λόγια να μπούμε στην θέση τους ώστε να κατανοήσουμε την συμπεριφορά τους.


    Τη συναισθηματική μας νοημοσύνη μπορούμε να την αυξήσουμε επίσης με την επίγνωση, (δηλαδή να μπορώ π.χ.να αναγνωρίζω τα δικά μου αρνητικά ή θετικά συναισθήματα), την ενσυναίσθηση(πως νιώθουν οι άλλοι), ώστε να μπορώ κατόπιν να τροποποιώ την συμπεριφορά και τις πράξεις μου προς το καλύτερο.


    Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να χρησιμοποιούμε την συναισθηματική πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς.


    Η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να διδαχθεί από πολύ μικρή ηλικία, η συναισθηματική εκπαίδευση τρέφει και ενδυναμώνει τον άνθρωπο, εξοπλίζοντας τον με δεξιότητες που του είναι απαραίτητες για να αντιμετωπίσει κάθε σημαντικό πρόβλημα στη ζωή του.


    Θα κλείσουμε με τα λόγια του μεγάλου αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου του Αριστοτέλη:

    «Ο καθένας μπορεί να θυμώσει, αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώσει κανείς, με το σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό και στη σωστή στιγμή, για τη σωστή αιτία και με τον σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο.»



    Δημήτρης Οικονόμου M.D.

    Ιατρός Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής


    www.psychiatros-neasmyrni.gr

    www.oikonomoudimitris.gr

  • Αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων για προβλήματα ψυχικής υγείας οι οποίες στηρίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων: μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών

    Οι παρεμβάσεις μέσω έξυπνων τηλεφώνων έχουν πολλά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με άλλες ψηφιακές παρεμβάσεις, όπως, για παράδειγμα, η δυνατότητά τους να επιτρέπουν στους χρήστες να συμμετέχουν σε ασκήσεις και να παρακολουθούν τα συμπτώματα in situ, σε πραγματικό χρόνο και αμέσως πριν και μετά από σημαντικά συμβάντα, καθώς και η δυνατότητα πρόσβασης ιδιωτικά, σε χρόνο και τόπο επιλογής των χρηστών. Ωστόσο, έχουν επισημανθεί δυνητικοί κίνδυνοι από τις παρεμβάσεις που βασίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων. Ένας κρίσιμος εξ αυτών είναι η ευκολία με την οποία μπορεί να έχουν πρόσβαση οι χρήστες σε δυνητικά αναποτελεσματικές ή επιβλαβείς παρεμβάσεις. Συνεπώς, οι ιατροί και ο γενικός πληθυσμός θα πρέπει να λαμβάνουν επικαιροποιημένη καθοδήγηση όσον αφορά στα σχετικά τεκμήρια και την κλινική χρησιμότητα των παρεμβάσεων που στηρίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων.


    Η χρονική στιγμή ήταν κατάλληλη και oι συγγραφείς έκριναν ότι θα ήταν ιδιαίτερα εύστοχο και απαραίτητο να πραγματοποιηθεί μια επικαιροποιημένη μετα-ανάλυση για τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων που βασίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων. Οι παρεμβάσεις αυτές δεν αφορούσαν μόνο σε συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, αλλά και σε άλλες συχνές, δαπανηρές και σημαντικές εκβάσεις ψυχικής υγείας που δεν είχαν διερευνηθεί σε προηγούμενες μετα-αναλύσεις, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων στρες, συγκεκριμένων

    συμπτωμάτων άγχους (π.χ. κοινωνικό άγχος, μετατραυματικό στρες) και της ευημερίας/ποιότητας ζωής. Στόχος της παρούσας μετα-ανάλυσης τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών (randomized controlled trials, RCT) ήταν η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων για διάφορες εκβάσεις ψυχικής υγείας οι οποίες βασίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων και η διερεύνηση του κατά πόσο διάφορα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την παρέμβαση (θεωρητική κατεύθυνση, εάν ο χρήστης έλαβε επαγγελματική καθοδήγηση, εάν στάλθηκαν υπενθυμίσεις προκειμένου να εμπλακεί ο χρήστης) και το δείγμα (βαρύτητα προβλήματος ψυχικής υγείας) μετριάζουν τα παρατηρούμενα μεγέθη επίδρασης. Στη μετα-ανάλυση αυτή διερευνήθηκε η αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων για διάφορα προβλήματα ψυχικής υγείας οι οποίες βασίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων. Η αναζήτηση ανέδειξε 66 RCT στο πλαίσιο των οποίων δοκιμάστηκαν διάφορες παρεμβάσεις μέσω έξυπνων τηλεφώνων σε πολυάριθμους διακριτούς κλινικούς και μη πληθυσμούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των RCT είχαν δημοσιευτεί τα τελευταία δύο χρόνια, γεγονός ενδεικτικό του ότι αυτό το ερευνητικό πεδίο έχει ιδιαίτερη δυναμική και αναπτύσσεται εκθετικά.


    Οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία που δείχνουν ότι οι παρεμβάσεις που στηρίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων είναι αποτελεσματικές για διάφορα κοινά προβλήματα ψυχικής υγείας. Οι παρεμβάσεις αυτές απέδωσαν καλύτερα απ' ό,τι οι συνθήκες ελέγχου όσον αφορά στη βελτίωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, των συμπτωμάτων άγχους (γενικευμένο άγχος και κοινωνικό άγχος), τα επίπεδα στρες, τη γενική ψυχική δυσφορία, την ποιότητα ζωής και το θετικό συναίσθημα, με μεγέθη επίδρασης που κυμαίνονταν μεταξύ g=0,28 και g=0,58. Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι επιδράσεις αυτές ήταν ισχυρές ακόμα και μετά την εκτέλεση διάφορων αναλύσεων ευαισθησίας για διόρθωση ως προς κοινούς παράγοντες μεροληψίας σε RCT, συμπεριλαμβανομένων του τύπου της συνθήκης ελέγχου, της βαθμολογίας κινδύνου μεροληψίας της δοκιμής και των μεροληψιών δημοσίευσης.


    Συγκεκριμένα, οι παρεμβάσεις με χρήση έξυπνων τηλεφώνων απέδωσαν καλύτερα απ' ό,τι οι συνθήκες ελέγχου όσον αφορά στη βελτίωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων (g=0,28, n=54), των συμπτωμάτων γενικευμένου άγχους (g=0,30, n=39), των επιπέδων στρες (g=0,35, n=27), της ποιότητας ζωής (g=0,35, n=43), της γενικής ψυχικής δυσφορίας (g=0,40, n=12), των συμπτωμάτων κοινωνικού άγχους (g=0,58, n=6) και του θετικού συναισθήματος (g=0,44, n=6), με τις περισσότερες επιδράσεις να είναι ισχυρές ακόμα και μετά από διόρθωση ως προς διάφορους πιθανούς παράγοντες μεροληψίας (τύπος συνθήκης ελέγχου, βαθμολογία κινδύνου μεροληψιών). Οι παρεμβάσεις με χρήση έξυπνων τηλεφώνων δεν είχαν κάποιο σημαντικό όφελος έναντι των συνθηκών ελέγχου όσον αφορά στα συμπτώματα πανικού (g=-0,05, n=3), τα συμπτώματα μετατραυματικού στρες (g=0,18, n=4) και το αρνητικό συναίσθημα (g=-0.08, n=5). Σε μελέτες που αφορούσαν σε εφαρμογή βασισμένη σε γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (cognitive behavior therapy, CBT) και στο πλαίσιο των οποίων παρεχόταν επαγγελματική καθοδήγηση και υπενθυμίσεις για συμμετοχή του ασθενούς, παρατηρήθηκαν μεγαλύτερες επιδράσεις σε πολλαπλές εκβάσεις. Οι παρεμβάσεις με χρήση έξυπνων τηλεφώνων δεν διέφεραν σημαντικά από τις ενεργητικές παρεμβάσεις (κατ' ιδίαν, θεραπεία μέσω υπολογιστή), παρόλο που ο αριθμός των μελετών ήταν μικρός (n≤13).


    Τα στατιστικά σημαντικά μεγέθη επίδρασης παρατηρήθηκαν τόσο στα συμπτωματικά όσο και στα μη συμπτωματικά δείγματα, γεγονός που υπογραμμίζει περαιτέρω τη δυναμική που θα μπορούσαν να φέρουν οι εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων στα υπάρχοντα μοντέλα φροντίδας ψυχικής υγείας. Επιβεβαιώθηκε συνεπώς η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων που βασίζονται σε εφαρμογές έξυπνων τηλεφώνων για κοινά προβλήματα ψυχικής υγείας. Παρόλο που στόχος δεν είναι η αντικατάσταση των επαγγελματικών κλινικών υπηρεσιών από εφαρμογές ψυχικής υγείας, τα προαναφερθέντα ευρήματα υπογραμμίζουν τη δυναμική των εφαρμογών να αποτελέσουν μια οικονομικά αποδοτική, εύκολα προσβάσιμη και ήπια παρέμβαση για άτομα που δεν μπορούν να υποβληθούν σε καθιερωμένες ψυχολογικές θεραπείες.


    Βιβλιογραφία

    Linardon J, Cuijpers P, Carlbring P, Messer M, Fuller-Tyszkiewicz M. The efficacy of app-supported smartphone

    interventions for mental health problems: a meta-analysis of randomized controlled trials. World Psychiatry. 2019

    Oct;18(3):325-336. doi: 10.1002/wps.20673.


    Πηγή: Pfizer

  • Πανδημία: Ψυχολογικές επιπτώσεις και διαταραχές.

    Είναι γεγονός ότι σε μία πανδημία,

    η αβεβαιότητα και οι διαρκείς αντιφατικές πληροφορίες,

    μπορεί να προκαλέσουν ακραίες σπασμωδικές αντιδράσεις,

    απειλή της κοινωνικής συνοχής και επιβάρυνση το ψυχικά ευάλωτων συνανθρώπων μας.


    Σε μια ακραία ψυχοπιεστική κατάσταση όπως είναι η πανδημία, ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο το ρίσκο και τον παράγοντα κινδύνου, η πιο πρόσφατη εμπειρία με το ιό του Έμπολα το 2014-2015 μας το δείχνει αυτό, αφού άλλοι έτρεξαν αμέσως να εμβολιαστούν,

    άλλοι δεν πήγαν καν να κάνουν το εμβόλιο, ενώ άλλοι δεν τήρησαν ούτε τους βασικούς κανόνες υγιεινής.


    Έχουν γίνει αρκετές μελέτες που δείχνουν, ότι όταν μια επιδημία αρχίζει και γίνεται πανδημία τότε το άγχος αυξάνεται και είναι απολύτως λογικό αυτό, αφού μεγαλώνει και δυνητικά ο κίνδυνος της νόσου.

    Επίσης σε μια πανδημία μπορεί να διαρραγεί η κοινωνικη συνοχή και σε πολλούς ανθρώπους να υπάρχουν διαφορετικές αντιδράσεις, ανάλογα με το ψυχικό υπόβαθρο του καθενός και της καθεμιάς.


    Συνήθεις αντιδράσεις σε μια πανδημία είναι το άγχος για το στίγμα σε περίπτωση που υπάρξει νόσος,

    κλείσιμο στον εαυτό μας, συναισθήματα πανικού, ξενοφοβία ή στάση άμυνας δηλ.αποφεύγουμε να μιλάμε γι’αυτό.


    Στο σημείο αυτό να πούμε ότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην μεταδοθεί η φοβία της νόσου στα παιδιά,

    δηλ.τα παιδιά να αρχίσουν να φοβούνται βλέποντας τις αντιδράσεις των γονιών και να μην θέλουν να πάνε ή να παρακολουθήσουν τις δραστηριότητες τους.


    Σε πιο ακραίες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει και παρανοϊκή διαταραχή μπαίνοντας κάποιος σε ακραίες θεωρίες συνομωσίας, πλήρης απομόνωση στον εαυτό του, ευερεθιστότητα κτλ.


    Να τονιστεί στο σημείο αυτό και ο ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας, όπου πολλές φορές στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν την είδηση και να προσελκύσουν το αναγνωστικό κοινό υπερβάλλουν στους τίτλους συμμετέχοντας έτσι στην αύξηση του φόβου και της αγωνίας.


    Ένα μεγάλο πρόβλημα που καλούνται να διαχειριστούν οι ειδικοί της Ψυχικής υγείας σε μια πανδημία είναι η αβεβαιότητα.

    Τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα ψυχολογικά δυσκολεύονται να χειριστούν την αβεβαιότητα νιώθουν έντονο άγχος και καταλήγουν ότι μπορεί να μην είναι σε θέση καν να βοηθήσουν τον εαυτό τους, έτσι οι κρίσεις πανικού γίνονται πιο συχνές και το έντονο άγχος μπορεί να αυξηθεί.

    Σε καταστάσεις έντονης αβεβαιότητας Οι άνθρωποι αγχώνονται χάνουν την εμπιστοσύνη τους και αυτό έχει ως συνέπεια ο καθένας να κοιτάει μόνο τον εαυτό του.


    Δεν τον νοιάζει αν με τη συμπεριφορά του,θα βλάψει τον άλλον .

    Έτσι μπορεί ένας μολυσμένος να κυκλοφορεί ελεύθερα και άλλοι λιγότερο επικίνδυνοι να κλειστούν στον εαυτό τους.

    Σε επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η καραντίνα σε μια πανδημία στην ψυχολογία των ανθρώπων


    Δημήτρης Οικονόμου Ιατρός Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής

  • Κοροναϊός χτυπά και την ψυχική υγεία: Ο «ιός» του φόβου...

    Η έξαρση του νέου κοροναϊού φαίνεται ότι εκτός από την σωματική μπορεί να επηρεάσει και την ψυχική υγεία, καθώς δημιουργεί μεγάλο άγχος στους ανθρώπους και τις κοινότητες. Ο φόβος μάλιστα για μια ασθένεια μπορεί να είναι πολύ μεγάλος και να προκαλέσει έντονα συναισθήματα τόσο σε ενήλικες και όσο και σε παιδιά.

    Ο καθένας αντιδρά διαφορετικά σε αγχωτικές καταστάσεις. Ο συναισθηματικός αντίκτυπος μιας έκτακτης ανάγκης σε ένα άτομο μπορεί να εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά και τις εμπειρίες του ατόμου, τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες αλλά και τη διαθεσιμότητα τοπικών πόρων. Την ίδια στιγμή οι άνθρωποι μπορούν να αποκτήσουν περισσότερο στρες αν βλέπουν ή ακούν συνεχώς ειδήσεις για το ξέσπασμα του ιού στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.


    Αυτοί που ενδέχεται να έχουν περισσότερο άγχος όταν ξεσπά μια κρίση είναι:

    • Άτομα που έχουν προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας
    • Όσοι κάνουν χρήση ουσιών
    • Παιδιά
    • Οι άνθρωποι που βοηθούν στην αντιμετώπιση του COVID-19, όπως οι γιατροί, νοσοκόμοι, όσοι εργάζονται στον τομέα της υγείας και όσοι παρέχουν πρώτες βοήθειες

    Οι αντιδράσεις κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

    • Έντονος φόβος και ανησυχία για την κατάσταση της υγείας σας αλλά και των αγαπημένων σας που μπορεί να έχουν εκτεθεί στο COVID-19
    • Αλλαγές στον ύπνο ή στη διατροφή
    • Δυσκολία στον ύπνο ή τη συγκέντρωση
    • Επιδείνωση χρόνιων προβλημάτων υγείας
    • Αυξημένη χρήση αλκοόλ, τσιγάρου ή άλλων ναρκωτικών ουσιών

    Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άτομα με προϋπάρχουσες ψυχικές παθήσεις πρέπει να συνεχίσουν την φαρμακευτική αγωγή τους και να παρακολουθούν για τυχόν νέα συμπτώματα.


    Το να αντιμετωπίσει κανείς αυτά τα συναισθήματα και να λάβει βοήθεια αν χρειαστεί, θα βοηθήσει τον ίδιο, την οικογένειά του και το γενικότερο περιβάλλον του. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να φροντίζει κανείς τον εαυτό του και τους άλλους, αλλά και να ξέρει πότε και πώς να αναζητήσει βοήθεια.

    Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι καλό είναι να υπάρχει επικοινωνία με κάποιον ειδικό, αν το στρες παρεμβαίνει στις καθημερινές σας δραστηριότητες για αρκετές ημέρες στη σειρά.


    Πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να υποστηρίξετε τον εαυτό σας:

    • Αποφύγετε την υπερβολική έκθεση σε ειδήσεις στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με τον COVID-19
    • Φροντίστε το σώμα σας. Πάρτε βαθιές αναπνοές και διαλογιστείτε. Προσπαθήστε να τρώτε υγιεινά, με ισορροπημένα γεύματα
    • Ασκηθείτε τακτικά
    • Κοιμηθείτε όσες ώρες χρειάζεται
    • Αποφύγετε το αλκοόλ και τα ναρκωτικά
    • Βρείτε χρόνο για να χαλαρώσετε και να θυμηθείτε ότι τα δυνατά συναισθήματα θα εξασθενίσουν
    • Κάντε «διαλείμματα» από την παρακολούθηση ειδήσεων
    • Προσπαθήστε να κάνετε κάποιες άλλες δραστηριότητες που σας αρέσει να επιστρέψετε στην κανονική σας ζωή
    • Συνδεθείτε με άλλους. Μοιραστείτε τις ανησυχίες σας και πώς αισθάνεστε με έναν φίλο ή μέλος της οικογένειάς σας.
    • Διατηρήστε υγιείς σχέσεις.
    • Διατηρήστε μια αίσθηση ελπίδας και θετικής σκέψης

    Τι είναι η καραντίνα και η κοινωνική αποστασιοποίηση;

    Η καραντίνα περιορίζει την κίνηση των ανθρώπων που εκτέθηκαν σε μεταδοτική ασθένεια, ενώ η κοινωνική απομάκρυνση σχετίζεται με την αποφυγή μερών όπου συναντιούνται ή συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι, (π.χ. λεωφορεία, μετρό, σινεμά, θέατρο) και την διατήρηση απόστασης από άλλα άτομα (περίπου 2 μέτρα). Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ανταλλαγή ακριβών πληροφοριών μπορεί να βοηθήσει στην ηρεμία και να σας επιτρέψει να συνδεθείτε με άλλα άτομα.


    Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς:

    Τα παιδιά αντιδρούν, εν μέρει, σε αυτό που βλέπουν από τους ενήλικες γύρω τους. Όταν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τον COVID-19 ήρεμα και με αυτοπεποίθηση, μπορούν να παρέχουν την καλύτερη υποστήριξη στα παιδιά. Οι γονείς μπορούν να είναι πιο καθησυχαστικοί στους άλλους γύρω τους, ειδικά στα παιδιά, εάν είναι καλύτερα προετοιμασμένοι.


    Όλα τα παιδιά δεν ανταποκρίνονται στο στρες με τον ίδιο τρόπο. Μερικές συνήθεις αλλαγές που πρέπει να προσέξετε στα παιδιά:

    • Υπερβολικό κλάμα
    • Επιστροφή σε συμπεριφορές που έχουν ξεπεράσει (π.χ., «ατυχήματα »στην τουαλέτα ή ούρηση στο κρεβάτι)
    • Υπερβολική ανησυχία ή θλίψη
    • Ανθυγιεινές συνήθειες φαγητού ή ύπνου
    • Ευερεθιστότητα
    • Κακή σχολική απόδοση ή αποφυγή σχολείου
    • Δυσκολία στην προσοχή και την συγκέντρωση
    • Αποφυγή δραστηριοτήτων που απολάμβαναν στο παρελθόν
    • Ανεξήγητοι πονοκέφαλοι ή πόνος στο σώμα
    • Χρήση αλκοόλ, τσιγάρου ή άλλων ναρκωτικών

    Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να στηρίξετε το παιδί σας:

    • Πάρτε χρόνο για να μιλήσετε με το παιδί σας για το ξέσπασμα του νέου κοροναϊού
    • Απαντήστε σε ερωτήσεις και μοιραστείτε στοιχεία σχετικά με τον COVID-19 με τρόπο που το παιδί σας θα μπορεί να καταλάβει
    • Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας νιώθει ασφάλεια
    • Αφήστε τα να γνωρίζουν ότι δεν είναι παράλογο εάν νιώθουν αναστατωμένα.
    • Μοιραστείτε μαζί τους πώς αντιμετωπίζετε το δικό σας στρες, ώστε να μπορούν να μάθουν από εσάς
    • Περιορίστε την έκθεση του παιδιού στα μέσα ενημέρωσης. Τα παιδιά μπορεί να παρερμηνεύσουν αυτό που ακούν και μπορούν να φοβούνται για κάτι που δεν καταλαβαίνουν
    • Να είστε πρότυπο γι΄αυτά. Κοιμηθείτε αρκετά, ασκειθείτε και τρώτε καλά

    Για όσους προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες:

    Το να βλέπει κανείς από πρώτο χέρι τι συμβαίνει με τον νέο κοροναϊό μπορεί να δημιουργήσει έντονο στρες.


    Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τις αντιδράσεις του δευτερογενούς τραυματικού στρες:

    • Αναγνωρίστε ότι το δευτερογενές τραυματικό στρες μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε βοηθά τις οικογένειες μετά από ένα τραυματικό συμβάν
    • Ενημερωθείτε σωστά για τα σωματικά συμπτώματα (πόνος, κόπωση) αλλά και τα ψυχικά (φόβος, απόσυρση, ενοχή)
    • Εξοικονομήστε χρόνο για εσάς και την οικογένειά σας
    • Μην ξεχνάτε τις δραστηριότητες που σας αρέσουν, όπως το να περνάτε χρόνο με τους φίλους και την οικογένειά σας, να ασκείστε ή να διαβάζετε ένα βιβλίο
    • Περιορίστε την ενημέρωση σας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για τον COVID-19.
    • Ζητήστε βοήθεια εάν αισθάνεστε συγκλονισμένοι ή ανησυχείτε ότι ο COVID-19 επηρεάζει την ικανότητά σας να φροντίζετε τους ασθενείς σας όπως κάνατε πριν από την έξαρση

    Για άτομα που έχουν μπει σε καραντίνα:

    Το να διαχωρίζεστε από τους άλλους εάν πισευεται ότι μπορεί να έχετε εκτεθεί στον COVID-19 μπορεί να είναι αγχωτικό, ακόμα κι αν δεν νοσήσετε. Ορισμένες τυπικές αντιδράσεις μετά την καραντίνα μπορεί να περιλαμβάνουν:

    • Μικτά συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένης της ανακούφισης μετά την καραντίνα
    • Φόβος και ανησυχία για τη δική σας κατάσταση υγείας και την κατάσταση των αγαπημένων σας που μπορεί να έχουν εκτεθεί στον COVID-19
    • Θλίψη, θυμός ή απογοήτευση, επειδή οι φίλοι ή οι αγαπημένοι σας έχουν αβάσιμους φόβους ότι θα προσβληθούν από την ασθένεια από την επαφή μαζί σας, ακόμα κι αν είστε σίγουροι ότι δεν την μεταδίδετε
    • Ενοχή ότι δεν είστε σε θέση να εκτελείτε κανονικές εργασίες ή γονικές υποχρεώσεις κατά τη διάρκεια της καραντίνας
    • Άλλες αλλαγές συναισθηματικής ή ψυχικής υγείας
    • Τα παιδιά μπορεί επίσης να αισθάνονται αναστατωμένα ή να έχουν άλλα έντονα συναισθήματα.

    Πηγή:

    Centers of Disease Control and Prevention

    Επιμέλεια κειμένου:

    Δημήτρης Οικονόμου Ιατρός Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

    www.psychiatros-neasmyrni.gr

    www.oikonomoudimitris.gr

  • Τρόφιμα που μειώνουν το άγχος

    Το άγχος είναι ένα κοινό πρόβλημα για πολλούς ανθρώπους. Είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από συνεχή ανησυχία και νευρικότητα, και συνδέεται μερικές φορές με την κακή υγεία του εγκεφάλου. Η φαρμακευτική αγωγή συχνά απαιτείται ως θεραπεία.

    Εκτός από τα φάρμακα, υπάρχουν διάφορες τακτικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να μειώσετε τα συμπτώματα άγχους, από την άσκηση έως την βαθιά αναπνοή.

    Όσον αφορά τη διατροφή μας υπάρχουν μερικά τρόφιμα που μπορείτε να καταναλώσετε, τα οποία μπορεί να σας βοηθήσουν να μειώσετε τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας, κυρίως λόγω των ιδιοτήτων τους , που ενισχύουν τις λειτουργίες του εγκεφάλου.

     

    Εδώ θα αναφέρουμε κάποιες τροφές που μπορεί να παρέχουν ανακούφιση από το άγχος, και έχουν σημαντικές ενδείξεις για αυτό.


    Σολομός

    Ο σολομός μπορεί να είναι ευεργετικός για τη μείωση του άγχους.Ο σολομός έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και βιταμίνη D, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του άγχους , συμβάλλοντας στην υγεία του εγκεφάλου.

    Τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση των νευροδιαβιβαστών ντοπαμίνη και σεροτονίνη, οι οποίες μπορούν να έχουν ηρεμιστικές και χαλαρωτικές ιδιότητες.

    Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι αυτά τα λιπαρά οξέα μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και να αποτρέψουν την εγκεφαλική κυτταρική δυσλειτουργία που οδηγεί στην ανάπτυξη ψυχικών διαταραχών όπως το άγχος.

    Η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων ω-3 λιπαρών οξέων μπορεί επίσης να προωθήσει την ικανότητα του εγκεφάλου σας να προσαρμοστεί στις αλλαγές, επιτρέποντάς σας να χειριστείτε καλύτερα τους παράγοντες που προκαλούν τα συμπτώματα άγχους .

    Η βιταμίνη D έχει μελετηθεί επίσης για τα θετικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει στη βελτίωση των επιπέδων των ηρεμιστικών νευροδιαβιβαστών.

    Ακόμα και μερικές μερίδες σολομού την εβδομάδα μπορεί να είναι αρκετές για να προωθήσουν την ανακούφιση του άγχους.

    Σε μια μελέτη, οι άνδρες που έτρωγαν τον σολομό τρεις φορές την εβδομάδα για πέντε μήνες ανέφεραν λιγότερο άγχος από όσους κατανάλωναν κοτόπουλο, χοιρινό κρέας ή βοδινό κρέας. Επιπλέον, είχαν βελτιώσει τα συμπτώματα που σχετίζονται με το άγχος, όπως η καρδιακή συχνότητα και η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού.


    Χαμομήλι

    Το χαμομήλι είναι ένα βότανο που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του άγχους.Το χαμομήλι έχει αποδειχθεί ότι βοηθά σε αυτό ,επειδή περιέχει υψηλές ποσότητες αντιοξειδωτικών που μειώνουν τη φλεγμονή.

    Αρκετές μελέτες δείχνουν την άμεση σχέση μεταξύ χαμομηλιού και ανακούφισης άγχους.Έχουν διαπιστώσει ότι εκείνοι που διαγνώστηκαν με γενικευμένη διαταραχή άγχους (GAD) παρουσίασαν σημαντικά μεγαλύτερη μείωση των συμπτωμάτων μετά την κατανάλωση εκχυλίσματος χαμομηλιού, σε σύγκριση με αυτούς που δεν το έκαναν Μια άλλη μελέτη έδειξε παρόμοια αποτελέσματα, καθώς όσοι κατανάλωναν εκχύλισμα χαμομηλιού για οκτώ εβδομάδες είδαν μειωμένα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους.


    Κουρκούμη

    Η κουρκούμη είναι ένα μπαχαρικό που περιέχει κουρκουμίνη, μια ένωση που μελετάται για το ρόλο της στην προαγωγή της υγείας του εγκεφάλου και την πρόληψη των διαταραχών άγχους.

    Η κουρκουμίνη έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ότι αποτρέπουν βλάβες στα εγκεφαλικά κύτταρα

    Αυτές οι επιδράσεις οφείλονται εν μέρει στην ικανότητα της κουρκουμίνης να μειώνει φλεγμονώδεις δείκτες, όπως κυτοκίνες, οι οποίες συχνά συνδέονται με την ανάπτυξη άγχους

    Επιπλέον, η κατανάλωση κουρκουμίνης έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τα επίπεδα αντιοξειδωτικών του αίματος, τα οποία τείνουν να είναι χαμηλά σε άτομα με άγχος.

    Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιώθούν ασφαλώς όλα αυτά τα αποτελέσματα, αλλά εάν υποφέρετε από άγχος, η ενσωμάτωση της κουρκούμης στη διατροφή σας αξίζει σίγουρα μια δοκιμή.


    Μαύρη σοκολάτα

    Η ενσωμάτωση της μαύρης σοκολάτας στη διατροφή σας μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε το άγχος.

    Η μαύρη σοκολάτα περιέχει αντιοξειδωτικές ουσίες, που μπορούν να ωφελήσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου. Αυτές οι επιδράσεις μπορεί να σας επιτρέψουν να προσαρμοστείτε καλύτερα στις καταστάσεις άγχους που μπορούν να οδηγήσουν και σε άλλες διαταραχές της διάθεσης.

    Σε μια μελέτη, άτομα που κατανάλωναν 74% μαύρη σοκολάτα δύο φορές την ημέρα για δύο εβδομάδες είχαν βελτιωμένα επίπεδα ορμονών στρες που συνήθως σχετίζονται με άγχος, όπως οι κατεχολαμίνες και η κορτιζόλη.

    Η κατανάλωση μαύρης σοκολάτας έχει επίσης αποδειχθεί ότι αυξάνει τα επίπεδα της νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες. .Για παράδειγμα, σε μια μελέτη σε ιδιαίτερα αγχώδη άτομα , οι συμμετέχοντες ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα στρες μετά την κατανάλωση 40 γραμμαρίων μαύρης σοκολάτας κάθε μέρα σε περίοδο δύο εβδομάδων

    Ωστόσο, η μαύρη σοκολάτα καταναλώνεται καλύτερα με μέτρο, καθώς είναι υψηλή σε θερμίδες και είναι εύκολη στην υπερκατανάλωση τροφής.


    Πράσινο Τσάι

    Το πράσινο τσάι περιέχει L-theanine, ένα αμινοξύ που έχει μελετηθεί για τα θετικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει στην υγεία του εγκεφάλου και στη μείωση του άγχους.

    Σε μια μικρή μελέτη, οι άνθρωποι που κατανάλωσαν L-theanine παρουσίασαν μείωση των ψυχολογικών αντιδράσεων στρες που συνήθως συνδέονται με το άγχος, όπως ο αυξημένος καρδιακός ρυθμός.Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι όσοι κατανάλωσαν L-theanine είχαν μειωμένα επίπεδα κορτιζόλης, μια ορμόνη στρες που συνδέεται με την ανησυχία.Αυτές οι επιδράσεις μπορεί να οφείλονται στο δυνατότητα της L-theanine να αποτρέπει την υπερβολική διέγερση των νεύρων. Επιπλέον, η L-theanine μπορεί να αυξήσει τους νευροδιαβιβαστές GABA, ντοπαμίνη και σεροτονίνη, , που έχουν αποδειχθεί ότι έχουν αντιαγχωτικά αποτελέσματα.

    Επιπλέον, το πράσινο τσάι περιέχει και EGCG, ένα αντιοξειδωτικό που προωθεί την υγεία του εγκεφάλου. Μπορεί να παίξει βασικό ρόλο στη μείωση ορισμένων συμπτωμάτων αυξάνοντας επίσης το GABA στον εγκέφαλο.

    Οι ευεργετικές ιδιότητες της L-theanine και EGCG μπορεί να είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η συχνή κατανάλωση πράσινου τσαγιού συνδέεται με λιγότερη ψυχολογική δυσχέρεια.

    Ενώ όλα αυτά τα ευρήματα είναι πολλά υποσχόμενα, αξίζει να αναφερθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για το πράσινο τσάι και το άγχος έχει διεξαχθεί σε ζώα και απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιώσει τις επιπτώσεις της κατά του άγχους.


    Γιαούρτι

    Εάν υποφέρετε από άγχος, το γιαούρτι είναι ένα μία καλή τροφή για να την συμπεριλάβετε στη διατροφή σας.

    Τα προβιοτικά ή υγιή βακτηρίδια που βρίσκονται σε ορισμένα είδη γιαουρτιού μπορούν να βελτιώσουν τη ψυχικής σας υγεία.

    Μελέτες έχουν δείξει ότι τα προβιοτικά τρόφιμα, όπως το γιαούρτι, μπορούν να βελτιώσουν την ψυχική υγεία και την εγκεφαλική λειτουργία, Σε μια μελέτη για το άγχος, άτομα που κατανάλωναν προβιοτικό γιαούρτι καθημερινά ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν το στρες καλύτερα από όσους κατανάλωναν γιαούρτι χωρίς προβιοτικά. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι οι γυναίκες που κατανάλωναν 125 γραμμάρια γιαούρτι δύο φορές την ημέρα για τέσσερις εβδομάδες είχαν καλύτερη λειτουργία στις περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τις συγκινήσεις.. ( * περί προβιοτικών και ψυχικής υγείας , διαβάστε στο τέλος του άρθρου. )

    Αυτά τα ευρήματα είναι ελπιδοφόρα, όμως χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιώσουμε τα ευεργετικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει το γιαούρτι στη μείωση του άγχους.



    Άλλα τρόφιμα που μπορούν να βοηθήσουν με το άγχος


    Ενώ μερικά από τα τρόφιμα που αναφέρονται παρακάτω δεν έχουν μελετηθεί ειδικά για τις ιδιότητές τους κατά του άγχους , είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που πιστεύεται ότι βελτιώνουν τα σχετικά συμπτώματα.


    Γαλοπούλα, μπανάνες και βρώμη:

    Αυτές είναι καλές πηγές του αμινοξέος τρυπτοφάνη, η οποία μετατρέπεται σε σεροτονίνη στο σώμα και μπορεί να προωθήσει την χαλάρωση και την ανακούφιση από το άγχος


    Σπανάκι.

    Τα χαμηλά επίπεδα μαγνησίου , μπορεί να πυροδοτήσουν πονοκεφάλους και κόπωση, αυξάνοντας έτσι την ευαισθησία στο άγχος. Και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσιες πηγές μαγνησίου .


    Εσπεριδοειδή και πιπεριές:

    Πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής και την πρόληψη βλάβης στα κύτταρα που μπορούν να προκαλέσουν άγχος.


    Αμύγδαλα:

    Τα αμύγδαλα παρέχουν μια σημαντική ποσότητα βιταμίνης Ε, η οποία έχει μελετηθεί για το ρόλο της στην πρόληψη του άγχους. Επισης περιέχουν βιταμίνες του Β συμπλέγματος , που βοηθούν στη ψυχική υγεία.

    ( * ) Για το θέμα προβιοτικά και ψυχική υγεία , παραθέτουμε μια παράγραφο από προηγούμενο άρθρο περί προβιοτικών .


    Προβιοτικά και ψυχική υγεία .

    Υπάρχει σίγουρα συσχέτιση προβιοτικών και ψυχικής υγείας . Μια ανασκόπηση 38 μελετών έδειξε ότι διάφορα προβιοτικά μπορούν να βελτιώσουν συμπτώματα όπως κατάθλιψη , άγχος , ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και έκπτωση μνήμης.

    Ποια προβιοτικά έδειξαν ευνοϊκή δράση : Bifidobacterium longum, Bifidobacterium breve,Bifidobacterium infantis, Lactobacillus helveticus and Lactobacillus rhamnosus. Έχουν φανεί αποτελέσματα όπως μείωση του άγχους , της καταθλιπτικής διάθεσης , βελτίωση στο σύνδρομο χρονιάς κόπωσης κλπ.

    Σε μελέτη 8 εβδομάδων σε ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη , η χορήγηση L. acidophilus, L. casei και B. bifidum είχε σημαντική μείωση στα συμπτώματα της κατάθλιψης. Επίσης , έχουν μετρηθεί και μειώσεις στα επίπεδα ινσουλίνης και των δεικτών φλεγμονής .


    ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ , ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ

    ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ , ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ

  • Αϋπνία

    ΟΡΙΣΜΟΣ:Η αϋπνία ορίζεται ως η δυσκολία της έναρξης του ύπνου , δυσκολία στο να διατηρήσουμε τον ύπνο μας χωρίς να ξυπνήσουμε ή να ξυπνάμε νωρίς το πρωί χωρίς να μπορούμε να κοιμηθούμε εύκολα ξανά.


    Γενικά , οι άνθρωποι που πάσχουν από αϋπνία κοιμούνται λιγότερο η έχουν κακή ποιότητα ύπνου , παρά το ότι έχουν τη δυνατότητα να κοιμηθούν καλά .


    Ο κακός ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολία λειτουργίας κατά διάρκεια της ημέρας.

    Η αϋπνία δεν ορίζεται με βάση τις ώρες που κοιμάται κάποιος γιατί ο επαρκής ύπνος ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

    Επίσης η ανάγκη για ύπνο μειώνεται με την ηλικία.


    Η συμπτωματολογία της αϋπνίας περιλαμβάνει :

    • δυσκολία να κοιμηθούμε ή να παραμείνουμε κοιμισμένοι
    • εναλλαγές στο ωράριο : συνεχιζόμενες μέρες κακού ύπνου ακολουθούνται από ημέρα με καλό ύπνο
    • πρωινή κόπωση/υπνηλία
    • διαταραχές της μνήμης
    • κακή συγκέντρωση
    • ευερεθιστότητα
    • άγχος
    • κατάθλιψη
    • αυξημένα λάθη η ατυχήματα
    • μειωμένη ενέργεια η όρεξη για δραστηριότητα
    • αυξημένη ανησυχία για το γεγονός της διαταραχής του ύπνου

    Για πολλούς , η αϋπνία επηρεάζει τις διαπροσωπικές σχέσεις , την επαγγελματική απόδοση και την καθημερινή λειτουργικότητα μας. Οι άνθρωποι που πάσχουν από αϋπνία έχουν μικρές διαφορές στη μνήμη και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν αϋπνία.

    Όμως η ικανότητα είναι παρόμοια σε test για τη γενικότερη νοητική λειτουργία , την αντίληψη , την προσοχή και τη συνδυαστική σκέψη .


    Οι πάσχοντες από αϋπνία εμφανίζουν και διαταραγμένη αίσθηση του ύπνου . Μπορεί να αισθάνονται ότι κοιμήθηκαν λιγότερο ή είναι πιο κουρασμένοι , ακόμη και όταν τα test έδειχναν ότι δεν ίσχυε κάτι τέτοιο.


    Η διαταραγμένη αυτή αίσθηση του ύπνου μπορεί να σχετίζεται με ένα πρόβλημα στο σύστημα ύπνου - αφύπνισης του οργανισμού , το οποίο βοηθάει να αισθανόμαστε ξύπνιοι μετά από ύπνο και κουρασμένοι πριν πάμε να κοιμηθούμε .


    Ένα σημαντικό επίσης θέμα , είναι η αυξανόμενη ανησυχία ότι δεν έχουμε αρκετό ύπνο κάτι το οποίο παρεμποδίζει ακόμη περισσότερο την έλευση του ύπνου . Καλό είναι να μη μπούμε στο φαύλο αυτό κύκλο και να καταλάβουμε ότι κοιμόμαστε περισσότερο από ότι νομίζουμε.


    Τα είδη της αϋπνίας ανάλογα με τη διάρκεια της :

    • Αϋπνία μικρής διάρκειας : κρατάει λιγότερο από τρεις μήνες και συνήθως σχετίζεται με το στρες . Τα στρεσογόνα ερεθίσματα είναι συνήθως:
    • Αλλαγές στο περιβάλλον του ύπνου (θερμοκρασία ,φως , θορυβος )
    • απώλεια ενός αγαπημένου , διαζύγιο η απώλεια εργασίας
    • πρόσφατη νόσος , χειρουργείο η έναρξη πόνου
    • χρήση η απόσυρση από διεγερτικα (καφεΐνη)
    • συγκεκριμένα φάρμακα (θεοφυλλίνη , b-blockers ,στεροειδή , φάρμακα για θυροειδή και εισπνεόμενα για το άσθμα )
    • αλκοόλ
    • Παράνομες ουσιες ( κοκαινη , μεθαμφεταμίνη ).

    Η μικρής διάρκειας αϋπνία συνήθως αποκαθίσταται όταν το στρεσογόνο ερέθισμα εξαφανιστεί.

    Υπαρχουν και κάποια άλλα παραδείγματα όπως το jet lag και η εργασία σε βάρδιες .

    Η μακράς διαρκείας αϋπνία (Χρόνια αϋπνία ). Αυτή κρατάει περισσότερο από τρεις μήνες και συμβαίνει τουλάχιστον τρία βράδια την εβδομάδα .Συνυπαρχει συχνά και με άλλες καταστάσεις όπως:


    Διαταραχές ψυχικής υγείας :

    • κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή ( συμπεριλαμβανομένων των κρίσεων πανικού) και μετατραυματικη αγχώδης διαταραχή.
    • νοσήματα που προκαλούν δυσκολία στον ύπνο οπως αυτά που προκαλούν πόνο η δυσκολια αναπνοής .
    • νευρολογικές διαταραχές όπως Parkinson και Alzheimer.
    • άλλες διαταραχές ύπνου όπως σύνδρομο άπνοιας ύπνου , συνδρόμου ανησυχων ποδιών
    • Φάρμακα η χρήση παράνομων ουσιών.

    Η αϋπνία πάντως μπορεί να υπάρχει από μόνη της και σε λίγες περιπτώσεις είναι δυνατόν να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία η να εμφανίζεται σε μια οικογένεια .


    Κωνσταντινοπουλος Παναγιώτης

    Ειδικος Παθολόγος

    Οικονόμου Δημήτριος -ψυχίατρος

    Πηγή : uptodate

  • Περί αντικαταθλιπτικών

     Τα αντικαταθλιπτικα φάρμακα μπορούν να είναι ένας σημαντικος συμμαχος για τους ανθρώπους που αγωνίζονται με την κατάθλιψη. Όμως όπως όλα τα φάρμακα, ειναι δυνατόν να προκαλέσουν παρενέργειες , για αυτό είναι σημαντικό να είστε ενήμεροι για τις αλλαγές στο οργανισμό σας όταν αρχίσετε οποιαδήποτε νέα φαρμακευτική αγωγή. Εάν έχετε οποιεσδήποτε παρενέργειες από κάποιο αντικαταθλιπτικό, ενημερώστε αμέσως το γιατρό σας και για πολλές από τις ήπιες παρενέργειες, μπορεί να βοηθήσουν μερικά απλά βήματα . Εδώ είναι μερικές προτάσεις για τη διαχείριση των ήπιων παρενέργειων των αντικαταθλιπτικών, πάντα σε συνεννόηση με το γιατρό σας.


    Ξηροστομία. Εκτός από το να πίνετε νερό, βοηθά να μασάτε τσίχλες χωρίς ζάχαρη και βουρτσίστε τα δόντια σας συχνά.


    Δυσκοιλιότητα. Τρώτε δημητριακά ολικής αλέσεως, δαμάσκηνα και χορταστικές μερίδες φρούτων και λαχανικών. Η ενυδάτωση επίσης είναι σημαντική.


    Εάν έχετε δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, ο γιατρός σας μπορεί να είναι σε θέση να προσαρμόσει την φαρμακευτική σας αγωγή και να ανακουφίσει αυτό το πρόβλημα.


    Ζάλη. Ξαφνικές αλλαγές στη θέση του σώματος σας , μπορεί να οδηγήσουν σε μια απότομη πτώση της πίεσης του αίματος και να προκληθεί ζάλη. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, να μετακινήστε αργά όταν σηκωθείτε από μια καρέκλα ή από το κρεβάτι. Επίσης, βοηθά και εδώ η καλή ενυδάτωση.


    Υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας . Αυτό το ζήτημα συνήθως παρουσιάζεται στην αρχή της θεραπείας και δε διαρκεί πολύ καιρό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να βοηθήσει αν πάρετε τα φάρμακα κατά την κατάκλιση, αλλά ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με αυτό. Αν αισθάνεστε υπνηλία, μην οδηγείτε ή μην κάνετε βαριές και επικίνδυνες εργασίες.


    Προβλήματα στον ύπνο. Συχνά αυτό βελτιώνεται μετά από λίγες εβδομάδες, αλλά μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί τροποποίηση φαρμακευτικής αγωγής από το γιατρό σας .


    Ναυτία. Συχνά, η ναυτία εξαφανίζεται μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ίσως βοηθήσει να παίρνετε το φάρμακο αμέσως μετά από ένα σημαντικό γεύμα, κάτι που συχνά προτείνουν οι ψυχίατροι.


    Νευρικότητα . Ίσως να αισθάνεστε νευρικός ή ανήσυχος όταν αρχίσετε να παίρνετεένα φάρμακο. Τα συναισθήματα εκνευρισμού μπορεί να περάσουν μέσα σε λίγες εβδομάδες. Όμως σε σχετικά σπάνιες περιπτώσεις, η νευρικότητα μπορεί να εξακολουθεί να υπάρχει :μερικές φορές είναι πρώιμο σύμπτωμα επιδείνωσης της κατάθλιψης ή μανία , ενημερώστε το θεράποντα.


    Κεφαλαλγία. Επεισόδια κεφαλαλγίας μπορούμε να έχουμε στην αρχή με διάφορη συχνότητα . Για κάποιους εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε λίγες εβδομάδες.


    Σεξουαλικά προβλήματα. Μερικές φορές σεξουαλικά προβλήματα είναι παροδικά ή δε σχετίζονται με το φάρμακο. Μιλήστε με το γιατρό σας σχετικά με τα σεξουαλικά προβλήματα που επιμένουν για περισσότερο από λίγες εβδομάδες.


    Αν τυχόν παρενέργειες αντικαταθλιπτικών συνεχίζουν να σας ενοχλούν , ο γιατρός σας μπορεί να αλλάξει τη δοσολογία σας σας, την ώρα της ημέρας που παίρνετε το φάρμακο, μπορεί να συστήσει αλλαγές η συνδυασμούς φαρμάκων ή αντικατάσταση φαρμάκων με άλλες μορφές θεραπείας. Πάρτε όλα τα φάρμακα, σύμφωνα με τις οδηγίες, και μην σταματήσετε να τα παίρνετε απότομα χωρίς να μιλήσετε με το γιατρό σας πρώτα. Ακόμη και για αυτές τις απλές συμβουλές διαχείρισης των ήπιων παρενεργειών των αντικαταθλιπτικών , να έρθετε σε επαφή μαζί του πρώτα.


    Πηγή : Harvard medical school


    Επιμέλεια θέματος

    Δημήτρης Οικονόμου Ψυχίατρος

    Κωνσταντινόπουλος Παναγιώτης Ειδικός παθολόγος

  • Σημαντικές έννοιες Ψυχικής Υγείας

    Ας προσεγγίσουμε κάποιες βασικές έννοιες που αφορούν τον ευαίσθητο χώρο της ψυχικής υγείας ευελπιστώντας να βοηθήσουμε στη σωστή επιλογή ειδικού όταν αντιμετωπίζουμε (ή δεν αντιμετωπίζουμε) κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας και να συμβάλλουμε στην αποσαφήνιση όρων και εννοιών που συχνά μπερδεύουν...

     

    Ψυχίατρος: είναι ο γιατρός που ειδικεύεται στη θεραπεία των ψυχικών ασθενειών. Δηλαδή είναι ένας γιατρός που έχει πτυχίο πρώτα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου (6 χρόνια) και στη συνέχεια έχει ειδικευτεί (για άλλα 5 χρόνια) στη Ψυχιατρική. Αποκτά την Άδεια Άσκησης στη Ψυχιατρική ειδικότητα μετά από επιτυχείς εξετάσεις στην έδρα της Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου. Στη συνέχεια χρειάζεται και άδεια από τη τοπική νομαρχία. Η ελάχιστη χρονική διάρκεια των σπουδών του Ψυχιάτρου είναι λοιπόν συνολικά 11 Πανεπιστημιακά χρόνια.


    Ο Ψυχίατρος περιθάλπτει τις ασθένειες που συνδέονται με τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής, είτε είναι φυσικής (βιολογικής), είτε ψυχολογικής, είτε κοινωνικής προέλευσης. Η κατάθλιψη , η << νεύρωση >>, οι ψυχώσεις, οι ψυχοσωματικές ασθένειες, το στρες (το άγχος ), η εξάρτηση από το αλκοόλ, τα προβλήματα προσαρμογής σε μια νέα κατάσταση είναι τέτοια παραδείγματα.


    Ο Ψυχίατρος χρησιμοποιεί ως εργαλεία δουλειάς τα Φάρμακα ( σε επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στις κατηγορίες τους ) ,τη ψυχοθεραπεία ή συνδυασμό των 2 αυτών θεραπευτικών μεθόδων.


    Ψυχοθεραπεία: Είναι η θεραπευτική παρέμβαση που βασίζεται στη λεκτική επικοινωνία ανάμεσα στον θεραπευόμενο και τον θεραπευτή, (δηλαδή ως θεραπευτικό μέσο χρησιμοποιούνται τα λόγια) και στη σχέση μεταξύ τους, η οποία αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον ασθενή (ή θεραπευόμενο) να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του, να προσαρμοστεί στη ζωή, να ανακουφιστεί από τα δυσάρεστα ψυχολογικά συμπτώματα του, να βελτιώσει τη νοητική του κατάσταση ή/και να συμβάλλει στη κοινωνική του επανένταξη, επιτρέποντας του να ζήσει μια όσο το δυνατόν πιο ικανοποιητική ζωή.


    Υπάρχουν αρκετές σχολές Ψυχοθεραπείας οι κυριότερες των οποίων ειναι οι εξής: Ψυχανάλυση, Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία, Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία, Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία, Ομαδική Ψυχοθεραπεία, κτλ. (σε επόμενο άρθρο θα αναφερθούμε στις βασικές διαφορές).


    Συμβουλευτική: Ο όρος συμβουλευτική περιλαμβάνει διάφορες μη – ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις. Στόχος της είναι κυρίως η συναισθηματική κατανόηση και υποστήριξη του ασθενή, η παροχή πληροφοριών και η επίλυση προβλημάτων. Η γνησιότητα της σχέσης ιατρού­ ασθενούς είναι το κύριο συστατικό της θεραπευτικής προσέγγισης.


    Συνοψίζοντας τις παραπάνω έννοιες θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Ψυχίατρος έχει 2 Θεραπευτικά <<όπλα >> στη θεραπευτική του φαρέτρα, τα φάρμακα (βιολογική ­ παρέμβαση) και τη ψυχοθεραπεία (ψυχολογική παρέμβαση).


    Δημήτρης Χ. Οικονόμου

    Ψυχίατρος­ - Ψυχοθεραπευτής

    psoa.10@gmail.com

  • Σχέση Γιατρού ­ Αρρώστου (Μέρος Α)

    Η διαμόρφωση μιας στενής, θετικής και σταθερής σχέσης ανάμεσα στο γιατρό και τον άρρωστο έχει θεραπευτική σημασία. Αυτό ισχύει για οποιονδήποτε άρρωστο, είτε πάσχει από σωματικό νόσημα, είτε πάσχει από ψυχικό νόσημα.


    Η σχέση γιατρού – αρρώστου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εξασφαλιστεί η απαραίτητη προυπόθεση για κάθε θεραπευτική παρέμβαση, δηλαδή η συμμόρφωση στη θεραπεία. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι μπορεί να τροποποιήσει την αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας (π.χ. την έκβαση μιας

     

    χειρουργικής επέμβασης), να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών (π.χ. συγχυτικών παραληρημάτων μετά από χειρουργική επέμβαση) και να αμβλύνει τις επιπτώσεις από μια αποτυχημένη θεραπευτική παρέμβαση.


    Επομένως είναι ένα εργαλείο στα χέρια του γιατρού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος του αρρώστου.


    Τα άτομα που συμμετέχουν στη σχέση δηλαδή ο γιατρός και ο άρρωστος, φέρνουν στη σχέση τη προσωπική τους ιστορία ,δηλαδή τη γενετική τους προικοδότηση, τα παιδικά τους βιώματα, το χαρακτήρα τους, τις εμπειρίες τους, τις προσωπικές τους συνήθειες και προκαταλήψεις, το κοινωνικό­οικονομικό ,μορφωτικό και πολιτισμικό τους επίπεδο. Πρόκειται λοπόν για μια πολύπλοκη και πολυδιάστατη σχέση.


    Η σημασία της σχέσης του γιατρού με τον άρρωστο του συνήθως παραμελείται, γιατί ο γιατρός δεν έχει την εκπαίδευση, το χρόνο και ίσως ούτε τη διάθεση να ασχοληθεί μαζί της.


    Υπάρχει μιά γενική υποεκτίμηση της θεραπευτικής σημασίας της σχέσης και οι επιπτώσεις της υποεκτίμησης αυτής αφορούν κατά κύριο λόγο τον άρρωστο (που η θεραπεία του παραβλάπτεται), αλλά και το γιατρό (που δεν έχει τα θεραπευτικά αποτελέσματα που θα περίμενε).


    Στη ψυχιατρική, η σημασία της σχέσης γιατρού αρρώστου έχει επισημανθεί εδώ και πολλά χρόνια. Οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις οποιασδήποτε έμπνευσης έχουν ως προυπόθεση την ύπαρξη ή το χτίσιμο μιας τέτοιας σχέσης και είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι το θεραπευτικό αποτέλεσμα της ψυχοθεραπείας εξαρτάται περισσότερο από τη προσωπικότητα του θεραπευτή, τη προσωπικότητα του θεραπευόμενου και τη σχέση μεταξύ τους και λιγότερο από το είδος της ψυχοθεραπείας που εφαμόζεται.


    Ας δούμε τώρα ποιοι βασικοί ψυχολογικοί μηχανισμοί συντελούν στη διαμόρφωση της σχέσης του γιατρού με τον άρρωστο του.


    Στη παιδική μας ηλικία βρισκόμαστε σε μια σχέση εξάρτησης από τους γονείς μας. Μαθαίνουμε ότι κάθε μας επιθυμία ικανοποιείται, κάθε πόνος μαλακώνει και κάθε πρόβλημα λύνεται με την παρέμβαση των παντοδύναμων ενηλίκων ,που μας προστατεύουν και μας αγαπούν. Αυτούς τους ενηλίκους επικαλούμαστε σε περίπτωση κινδύνου ή δυσπραγίας με τη προσδοκία βοήθειας, μια προσδοκία που σπάνεια διαψεύδεται.


    Αυτή η προσδοκία βοήθειας αναβιώνει όταν αργότερα, ως ενήλικοι, τυχαίνει να αρρωστήσουμε και να καταφύγουμε στη βοήθεια του γιατρού. Στο πρόσωπο του γιατρού μεταβιβάζουμε την προσδοκία βοήθειας που είχαμε παλαιότερα από τους γονείς μας.


    Επομένως είναι ένα εργαλείο στα χέρια του γιατρού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελος του αρρώστου.


    Τα άτομα που συμμετέχουν στη σχέση δηλαδή ο γιατρός και ο άρρωστος, φέρνουν στη σχέση τη προσωπική τους ιστορία ,δηλαδή τη γενετική τους προικοδότηση, τα παιδικά τους βιώματα, το χαρακτήρα τους, τις εμπειρίες τους, τις προσωπικές τους συνήθειες και προκαταλήψεις, το κοινωνικό­οικονομικό ,μορφωτικό και πολιτισμικό τους επίπεδο. Πρόκειται λοπόν για μια πολύπλοκη και πολυδιάστατη σχέση.


    Η σημασία της σχέσης του γιατρού με τον άρρωστο του συνήθως παραμελείται, γιατί ο γιατρός δεν έχει την εκπαίδευση, το χρόνο και ίσως ούτε τη διάθεση να ασχοληθεί μαζί της.


    Υπάρχει μιά γενική υποεκτίμηση της θεραπευτικής σημασίας της σχέσης και οι επιπτώσεις της υποεκτίμησης αυτής αφορούν κατά κύριο λόγο τον άρρωστο (που η θεραπεία του παραβλάπτεται), αλλά και το γιατρό (που δεν έχει τα θεραπευτικά αποτελέσματα που θα περίμενε).


    Στη ψυχιατρική, η σημασία της σχέσης γιατρού αρρώστου έχει επισημανθεί εδώ και πολλά χρόνια. Οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις οποιασδήποτε έμπνευσης έχουν ως προυπόθεση την ύπαρξη ή το χτίσιμο μιας τέτοιας σχέσης και είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι το θεραπευτικό αποτέλεσμα της ψυχοθεραπείας εξαρτάται περισσότερο από τη προσωπικότητα του θεραπευτή, τη προσωπικότητα του θεραπευόμενου και τη σχέση μεταξύ τους και λιγότερο από το είδος της ψυχοθεραπείας που εφαμόζεται.


    Ας δούμε τώρα ποιοι βασικοί ψυχολογικοί μηχανισμοί συντελούν στη διαμόρφωση της σχέσης του γιατρού με τον άρρωστο του.


    Στη παιδική μας ηλικία βρισκόμαστε σε μια σχέση εξάρτησης από τους γονείς μας. Μαθαίνουμε ότι κάθε μας επιθυμία ικανοποιείται, κάθε πόνος μαλακώνει και κάθε πρόβλημα λύνεται με την παρέμβαση των παντοδύναμων ενηλίκων ,που μας προστατεύουν και μας αγαπούν. Αυτούς τους ενηλίκους επικαλούμαστε σε περίπτωση κινδύνου ή δυσπραγίας με τη προσδοκία βοήθειας, μια προσδοκία που σπάνεια διαψεύδεται.


    Αυτή η προσδοκία βοήθειας αναβιώνει όταν αργότερα, ως ενήλικοι, τυχαίνει να αρρωστήσουμε και να καταφύγουμε στη βοήθεια του γιατρού. Στο πρόσωπο του γιατρού μεταβιβάζουμε την προσδοκία βοήθειας που είχαμε παλαιότερα από τους γονείς μας.

  • Σχέση Γιατρού ­ Αρρώστου (Μέρος Β)

    Στο πρόσωπο του γιατρού μεταβιβάζουμε την προσδοκία βοήθειας που είχαμε παλιότερα για τους γονείς μας. Με ψυχαναλυτικούς όρους, το φαινόμενο αυτό λέγεται μεταβίβαση.


    Μεταβιβάζουμε τις θετικές μας προσδοκίες από τους γονείς μας στο γιατρό, περιμένοντας από το γιατρό την ίδια θετική συμπεριφορά που είχαν απέναντί μας οι γονείς μας.

     

    Εμπιστευόμαστε το γιατρό και συνεργαζόμαστε μαζί του. Τι γίνεται τώρα στην περίπτωση που οι παιδικές εμπειρίες από τους γονείς ήταν αρνητικές; Στην περίπτωση αυτή, αντί για εμπιστοσύνη υπάρχει καχυποψία απέναντι στο γιατρό, η συνεργασία παραβλάπτεται και η θεραπευτική σχέση παίρνει καιρό να εγκατασταθεί ή δεν εγκαθίσταται ποτέ, με αυτονόητες αρνητικές συνέπειες και επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς.


    Ένας άλλος ψυχολογικός μηχανισμός που μπορεί να παίξει θετικό ρόλο είναι ο μηχανισμός της ταύτισης, ένας μηχανισμός που αναπτύσσεται σε όλους μας από τα παιδικά μας χρόνια μέχρι την ενήλικη ζωή. Ταυτιζόμαστε με σημαντικά πρόσωπα στη ζωή μας, γονείς,δασκάλους, ηθοποιούς, πολιτικούς και θέλουμε να τους μοιάσουμε . Ο γιατρός (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που η θεραπεία είναι μακροχρόνια) μπορεί να παίξει ένα θετικό ρόλο, προσφέροντας τον εαυτό του ως πρότυπο για ταύτιση. Βέβαια αναγκαία προυπόθεση για τις θετικές επιπτώσεις μιας τέτοιας ταύτισης είναι το πρότυπο να έχει θετικές ιδιότητες.


    Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να τονιστεί ότι ο γιατρός εκτός από τις γνώσεις, πρέπει να έχει και τις κατάλληλες δεξιότητες και στάσεις.


    Ποιές είναι οι δεξιότητες και στάσεις που πρέπει να έχει ο γιατρός για να αποκτήσει μια θετική θεραπευτική σχέση με τον άρρωστό του;


    Πρώτα – πρώτα πρέπει να μάθει να ακούει. Αυτό δεν είναι εύκολο για ένα γιατρό που είναι συνηθισμένος να προσεγγίζει τις κλινικές καταστάσεις με ανυπομονησία και βιασύνη και πάντα από θέση ισχύος.


    Πρέπει να μάθει να ακούει και αυτά που δεν λέγονται, δηλ. να αντιλαμβάνεται τα υπόγεια ρεύματα της επικοινωνίας, που πολλές φορές δίνουν πιο σημαντικές πληροφορίες από αυτές που προκύπτουν από τη λεκτική επικοινωνία. Να αντλεί ενδείξεις για τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις του αρρώστου από την έκφραση του προσώπου του, από τις κινήσεις του σώματός του ,από τις αιφνίδιες σιωπές του και από τις άλλες εξω­λεκτικές αντιδράσεις.


    Πρέπει να μπορεί να ακούει συγχρόνως αυτά που λέγονται και αυτά που δεν λέγονται, αναγνωρίζοντας ότι η επικοινωνία δύο ανθρώπων γίνεται συγχρόνως σε πολλά επίπεδα.


    Πρέπει να έχει ενεργό και ειλικρινές ενδιαφέρον για τον άρρωστό του και να εγκαθιστά θεραπευτική συμμαχία μαζί του.


    Πρέπει να έχει σαφή αντίληψη των ορίων μιας θεραπευτικής σχέσης και να μην υποκύπτει στο πειρασμό αποκλίσεων από το καθαρά επαγγελματικό χαρακτήρα της σχέσης.


    Συμπερασματικά, η διαμόρφωση και συντήρηση μιας θεραπευτικής σχέσης γιατρού – ασθενούς δεν υπαγορεύεται μόνο από το ανθρωπιστικό ή δεοντολογικό καθήκον. Είναι ένα εργαλείο στα χέρια του γιατρού, που μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθεί επαγωγικά για την υγεία του ασθενούς.

  • Συναισθήματα και ασθένειες

    Είναι γνωστή και αποδεδειγμένη η σχέση των ανεκδήλωτων συναισθημάτων με την εμφάνιση ασθενειών όπως π.χ.ο καρκίνος, τα αυτοάνοσα νοσήματα και πολλά άλλα, κάποτε είχαν φτιάξει το προφίλ του καρκινοπαθούς και μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά του ήταν ο θυμός που δεν εκτονώνεται, η παραμέληση ή ακόμα οι πρώιμες απώλειες ή οι ασθενείς δεσμοί με το περιβάλλον.


    Αυτά είναι χαρακτηριστικά κάθε σοβαρής ψυχικής ή σωματικής διαταραχής. Όταν υπάρχει στην αρχή της ζωής ενός ανθρώπου ένα δομικό έλλειμμα στο ψυχισμό,ο ψυχισμός μπορεί να μην αντέξει μεγάλα τρομακτικά φορτία. Και αφού δεν θα μπορέσει να τα επεξεργαστεί ψυχικά κάπως αλλιώς, αυτά τα φορτία θα βρουν την οικονομία τους. Εκφορτίζονται στο χαρακτήρα και στη συμπεριφορά κι αν δε φτάνουν αυτά, θα οδηγηθούμε τότε στο σώμα.


    Τα δομικά ψυχικά ελλείμματα είναι τραυματικές καταστάσεις σε μικρές ηλικίες,προκαλούν πολλαπλές διχοτομήσεις, το εγώ σπάει σε κομμάτια. Αυτό σημαίνει ότι όταν θα έρθει μια κρίση, μια καινούργια κατάσταση να μεταβολίσει, θα βρεθεί σε ψυχική δυσκολία. Δηλαδή δεν θα μπορεί να της δώσει νόημα μέσω της σκέψης, των αναπαραστάσεων,των φαντασιώσεων. Είναι σαν να υπάρχει ένα κενό εκεί πέρα.Σε αυτό το εγώ υπάρχουν τεράστια χάσματα και δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάνει γέφυρες, να δώσει νόημα σε αυτό που σου συνέβη, να πάει από το α στο β κ.λ.π.


    Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε σχετικά με τον καρκίνο που αναφερθήκαμε και πιο πάνω, ότι σήμερα σε ποσοστά άνω του 50% θεραπεύεται, αν κανείς σεβαστεί τα προληπτικά μέτρα,αυτά είναι πιο σημαντικά από όλες τις χημειοθεραπείες. Τις νόσους τους διακρίνουμε σε δύο μορφές:της ασθένειες που εμφανίζονται κατά κρίση: πονοκεφάλους,ισχιαλγία,αλλεργία, αυτές παίζουν ένα αμυντικό ρόλο για να μην προκύψει η εξελικτική νόσος και να μην υπάρξει ψυχοσωματική αποδιοργάνωση. Στις άλλες περιπτώσεις δεν βρίσκει ένα σημείο να καθηλωθεί και εκεί δημιουργούνται οι εξελικτικές νόσοι. Μία από αυτές είναι και ο καρκίνος. Οπότε βλέπουμε ότι ο καρκίνος σαν να προσπαθεί να ξυπνήσει το άτομο με το τελευταίο αντικείμενο που έχει, το σώμα του προσβάλλοντας το. Με αφορμή μια νόσο αναζητείται η ευκαιρία να σωθεί κάτι. Τα Ψυχιατρικά και τα σωματικά νοσήματα είναι στην ουσία οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Χρησιμοποιούν τους ίδιους φυσιολογικούς και χημικούς διάυλους γα να εκφραστούν και δεν διαφέρουν μεταξύ τους παρά μόνο ως προς τον τρόπο κλινικής έκφρασης.


    Τα Ψυχιατρικά νοσήματα εκφράζονται με συμπτώματα από τη ψυχική σφαίρα (π.χ. ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδεές, άγχος), ενώ τα σωματικά νοσήματα εκφράζονται με συμπτώματα από τη σωματική σφαίρα (πυρετός, πόνος, έμετος). Ποιά είναι, επομένως, η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στα σωματικά και τα ψυχικά νοσήματα ? Ίσως καμία.


    Ας δούμε ένα παράδειγμα:

    Ο θυμός μπορεί να προκαλέσει σύσπαση των αρτηριδίων. Αν υποχωρήσει, ακολουθεί χάλαση των αρτηριδίων. Αν όμως παραταθεί (επειδή δεν δόθηκε διέξοδος στην έκφραση του) παρατείνεται και η σύσπαση των αρτηριδίων, με συνέπεια αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Ο παρατεταμένος αυτός αγγειόσπασμος μπορεί να συμβάλλει και στη δημιουργία διαταραχών υφής, δηλαδή να προκαλέσει παθολογοανατομικές αλλοιώσεις στο τοίχωμα των αγγείων (σκλήρυνση και στένωση του αυλού),όπως αυτές που παρατηρούνται σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση.

Share by: