Σεξουαλική Υγεία

Τι είναι οι σεξουαλικές διαταραχές;

Οι σεξουαλικές διαταραχές ή παραφιλίες, είναι πάντα ένα επίκαιρο θέμα, αν και σπάνιες σχετικά, το οποίο δεν αφορά μόνο την σεξουαλικότητα κάποιου ανθρώπου, αλλά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, αφορά ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο και κάθε ουσιαστικά ηλικιακή ομάδα άμεσα ή έμμεσα.

Με τον όρο παραφιλία εννοούμε μία σειρά από εκφράσεις της ανθρώπινης σεξουαλικότητας που χαρακτηρίζονται από σεξουαλική διέγερση που προκαλείται από ενέργειες ή καταστάσεις που δεν σχετίζονται άμεσα με τον συνηθισμένο τρόπο σεξουαλικής συνεύρεσης. Οι παραφιλίες αφορούν στις περισσότερες περιπτώσεις και τα δύο φύλλα, δηλαδή εννοούμε εκείνες τις σεξουαλικές παρορμήσεις, επιθυμίες, φαντασιώσεις ή δραστηριότητες που είναι παράξενες, ασυνήθιστες ή
αποκλίνουσες και που το άτομο επενδύει σε άλλα άτομα ή σε σεξουαλικά αντικείμενα με μοναδικό στόχο τη σεξουαλική διέγερση και την επίτευξη οργασμού.

Όταν υπάρχει παραφιλία, το άτομο αδυνατεί να ελέγξει την παρόρμησή του η οποία είναι συχνή, επαναλαμβανόμενη και συχνά  συνοδεύεται από αισθήματα ενοχής.

Οι συμπεριφορές αυτές αποτελούν διαταραχή ή παρέκκλιση, όταν λαμβάνουν χώρα, χωρίς τη συγκατάθεση ενός άλλου προσώπου ή ομάδα ατόμων και είναι απαραίτητες για τη σεξουαλική διέγερση και την επίτευξη οργασμού, ενώ η αναζήτησή τους γίνεται με τρόπο απόλυτο και εγωκεντρικό και συχνά έντονα παρορμητικό και επιθετικό.

Από τι προκαλούνται οι σεξουαλικές διαταραχές;

Οι σεξουαλικές διαταραχές, προκαλούνται συχνά από κάποιο ψυχικό τραύμα κατά την διάρκεια της παιδικής ή της προ εφηβικής ή ακόμα και της εφηβικής ηλικίας του ασθενούς, όπως π.χ. κάποια σεξουαλική κακοποίηση. παράλληλα η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση όπως και οι διαταραχές προσωπικότητας φαίνεται να σχετίζονται και να παίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία και την ύπαρξη των σεξουαλικών διαταραχών, επίσης ως ψυχολογικό αίτιο φαίνεται ότι παίζει ρόλο και η γονεϊκή εχθρότητα και η αδιαφορία από το οικογενειακό περιβάλλον κατά την παιδική ηλικία ή προεφηβική ηλικία, στις βιολογικές αιτίες των παραφιλιών ανήκουν οι σωματικές  παθήσεις,

η νοητική υστέρηση τα ενδοκρινολογικά προβλήματα και η κατάχρηση τοξικών ναρκωτικών ουσιών. 

Οι δυσλειτουργίες αυτές συνυπάρχουν στις περισσότερες των περιπτώσεων με ψυχολογικά και ψυχιατρικά προβλήματα, που είτε προκαλούνται από αυτές είτε είναι αποτέλεσμα των διαταραχών αυτών,

είτε και τα δύο μαζί.

Επιδημιολογικά και στατιστικά φαίνεται οι παραφιλίες και οι σεξουαλικές διαταραχές επηρεάζουν περισσότερο τους άντρες σε σχέση με τις γυναίκες.

Ποιες είναι οι σεξουαλικές διαταραχές;

οι πιο συχνές σεξουαλικές διαταραχές είναι:

• Παιδοφιλία: είναι η συνηθέστερη και σοβαρότερη παραφιλική διαταραχή και αφορά τη σεξουαλική δραστηριότητα ενός ατόμου με ένα παιδί κάτω των 12 ετών.  Τα ψυχιατρικά διαγνωστικά κριτήρια ορίζουν πως ο παιδόφιλος πρέπει να είναι τουλάχιστον 16 ετών και τουλάχιστον 4 χρόνια μεγαλύτερος από το παιδί – θύμα. Η δραστηριότητα μπορεί να αφορά την αφαίρεση των ρούχων του παιδιού, το άγγιγμα ή το κοίταγμα παιδιού, την έκθεση των γεννητικών οργάνων του θύτη στο παιδί, τον αυνανισμό παρουσία του παιδιού ή την διείσδυση αντικειμένων ή των γεννητικών οργάνων του θύτη στο στόμα, τον κόλπο ή των πρωκτό του παιδιού.  Υπάρχει σαφής και αυστηρή νομοθεσία που αφορά την παιδοφιλία και ο παιδόφιλος θα πρέπει να τιμωρείται ανεξάρτητα από την παρουσία ή όχι ψυχικής νόσου.
• Επιδειξιμανία: το άτομο αρέσκεται στη δημόσια έκθεση των γεννητικών του οργάνων σε ανυποψίαστα άτομα και ερεθίζεται από την έκπληξη ή τον τρόμο τους. Συχνά η επίδειξη συνοδεύεται από αυνανισμό, σύμφωνα με στατιστικές, πάνω από το 50% των επιδειξιομανών διαθέτουν οικογένεια και κακή σεξουαλική ζωή.
• Ηδονοβλεψία: η σεξουαλική διέγερση επιτυγχάνεται με την παρακολούθηση σεξουαλικών σκηνών, είτε αυτό αφορά τη σεξουαλική πράξη είτε την παρατήρηση ατόμων που είναι γυμνά. Ο οργασμός έρχεται με τον αυνανισμό κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης ή αργότερα ανακαλώντας τη δραστηριότητα στη φαντασία του. Παραλλαγή της διαταραχής αυτής είναι και η ακρόαση ερωτικών συνομιλιών, όπως το τηλεφωνικό σεξ.
• Εφαψιομανία: το άτομο διεγείρεται σεξουαλικά και οδηγείται σε οργασμό, με την τριβή των γεννητικών του οργάνων πάνω σε ανυποψίαστο άτομο που δεν συναινεί. Διαπράττεται συνήθως σε πολυσύχναστα μέρη, όπως λεωφορεία και εμπορικά κέντρα.
• Σεξουαλικός σαδισμός: άντληση σεξουαλικής διέγερσης από την ταπείνωση,τον εξευτελισμό, την πρόκληση ψυχικού ή σωματικού πόνου σε άλλο άτομο. Συνήθως όσο αυξάνεται ο πόνος τόσο αυξάνεται και ο σεξουαλικός ερεθισμός.
• Σεξουαλικός μαζοχισμός: η σεξουαλική διέγερση επιτυγχάνεται μέσα από τη ταπείνωση, τον εξευτελισμό, τον σωματικό ή ψυχικό πόνο που προκαλείται στο ίδιο το άτομο.Ο συνδυασμός μαζοχιστή με σαδιστή παρτενέρ μπορεί να οδηγήσει σε ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο ερωτικό παιχνίδι που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμούς ή ακόμα και στον θάνατο.
• Φετιχισμός: η σεξουαλική διέγερση επιτυγχάνεται αποκλειστικά με άψυχα αντικείμενα όπως παπούτσια, εσώρουχα ή μαλλιά. Το άτομο αρέσκεται να βλέπει, να χαϊδεύει ή να μυρίζει το αντικείμενο –φετίχ ενώ η απουσία του αντικειμένου μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία σεξουαλικής διέγερσης. Παραλλαγή αποτελεί η φετιχιστική παρενδυσία, ο ερεθισμός δηλαδή προκαλείται όταν το άτομο ντύνεται με ρούχα του αντίθετου φύλου.
• Παρενδυσιακός φετιχισμός: Το άτομο διεγείρεται σεξουαλικά φορώντας ρούχα του αντίθετου φύλου, και ακολουθείται από αυνανισμό ή συνουσία. Συνήθως χρησιμοποιείται για ετεροσεξουαλική διέγερση αλλά οι σχέσεις του ατόμου είναι περιορισμένες. Δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον τρανσεξουαλισμό.

Υπάρχουν ακόμα περισσότερες από 100 καταγεγραμμένες παραφιλίες ανάμεσα στις οποίες είναι η ζωοφιλία, η κοπρολαγνεία, η νεκροφιλία, και άλλες.

Θεραπεία

Η Θεραπεία των σεξουαλικών διαταραχών ανήκει στο γνωστικό αντικείμενο της ειδικότητας της Ψυχιατρικής όπως άλλωστε ορίζει και ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας (Π.Ο.Υ.) και όταν χρειάζεται μπορεί να υπάρχει συνεργασία με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων όπως π.χ. ουρολόγο ή ενδοκρινολόγο για αποκλεισμό οργανικών αιτιών, η θεραπεία είναι η ψυχοθεραπεία, η φαρμακοθεραπεία ή ο συνδυασμός αυτών.

Δημήτρης Οικονόμου  Ψυχίατρος Μ.D. Ψυχοθεραπευτής

www.psychiatros-neasmyrni.gr

Σεξουαλική παρενόχληση.

Σεξουαλική κακοποίηση

Μιλώντας στα “Επίκαιρα των νοτίων προαστίων”ο Ψυχίατρος Δημήτρης Οικονόμου μας εξηγεί τις ψυχικές επιπτώσεις της σεξουαλικής κακοποίησης και την σχέση μεταξύ θύτη και θύματος

Ερώτηση: Κύριε Οικονόμου πείτε μας πόσο δύσκολο είναι για κάποιον που έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή σεξουαλική κακοποίηση να το διαχειριστεί συναισθηματικά και ποιες είναι οι ψυχικές συνέπειες;

Απάντηση: Δυστυχώς,το πρόβλημα της σοβαρής σεξουαλικής κακοποίησης,είναι για το θύμα μια εξαιρετικά δυσάρεστη και επώδυνη εμπειρία,έχει πολύ ψυχικό πόνο και σε αρκετές περιπτώσεις οι ψυχικές επιπτώσεις είναι σοβαρές και μακροχρόνιες.Ειδικά η σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία μπορεί να επηρεάσει σοβαρά όλη την μετέπειτα ζωή του παιδιού με επιπτώσεις τόσο στην σεξουαλικότητα,όσο και στον σεξουαλικό προσανατολισμό και φυσικά να συνδράμει ως έντονο ψυχοπιεστικό γεγονός στην δημιουργία ψυχοπαθολογικών καταστάσεων,σοβαρών διαταραχών συμπεριφοράς και ενίοτε παραβατικών συμπεριφορών γιατί είναι επιστημονικά γνωστό ότι η βία φέρνει βία και η κακοποίηση φέρνει κακοποίηση,όταν ένας άνθρωπος υποστεί βία θα την ανταποδώσει με κάποιο τρόπο ή στον εαυτό του ή στους άλλους.Μπορεί επίσης να δημιουργηθούν αγχώδεις διαταραχές,κατάθλιψη αλλά και άλλες σοβαρότερες ψυχιατρικές διαταραχές.

Ερώτηση: Για ποιο λόγο σε αρκετές περιπτώσεις το θύμα αργεί ή δεν καταγγέλει ποτέ την κακοποίηση που έχει δεχτεί;

Απάντηση: Αυτό δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα και λέω δυστυχώς γιατί ή άρνηση των θυμάτων να καταγγείλουν την κακοποίηση,οδηγεί στην αύξηση των σεξουαλικών επιθέσεων από τους θύτες,ενώ αντίθετα όπως έδειξε και η πρόσφατη εμπειρία στη χώρα μας με την δημοσιοποίηση της προσωπικής ιστορίας της κυρίας Μπεκατώρου είδαμε ότι αμέσως μετά ξεκίνησε ένα τσουνάμι αποκαλύψεων σεξουαλικών κακοποιήσεων και βιασμών που είχαν συμβεί ακόμα και πριν 20 χρόνια.Βλέπουμε δηλαδή ότι τα θύματα συνήθως κρατούν μέσα τους τα γεγονότα και τα συναισθήματα ως επτασφράγιστο μυστικό και ο λόγος που γίνεται αυτό,είναι ότι σε αυτές τις περιπτώσεις ο ψυχισμός του ανθρώπου και ειδικά του παιδιού,κρύβει πολύ βαθειά τα συναισθήματα που ακολουθούν την κακοποίηση, επειδή είναι εξαιρετικά άσχημα και δυσάρεστα και το γνωστοποιεί σε πολλές περιπτώσεις μετά από πολλά χρόνια όταν μεγαλώνοντας νιώσει πιο δυνατός και ψυχικά περισσότερο ασφαλής.Ένας άλλος λόγος που έχει μεγάλη σημασία και που παίζει μεγάλο ρόλο στη απόκρυψητων παρενοχλήσεων και των κακοποιήσεων,από τα θύματα είναι και ο κοινωνικός στιγματισμός που δυστυχώς υπάρχει σε κάποιο βαθμό και στην Ελληνική κοινωνία,δηλαδή ουσιαστικά το θύμα φοβάται ότι αν γνωστοποιήσει το συμβάν μπορεί να κατηγορηθεί ότι λέει ψέματα ή ότι κρύβει την αλήθεια,δηλαδή φοβάται ότι μπορεί να κατηγορηθεί ότι αυτό έγινε με την θέληση του και σε αυτή την περίπτωση το θύμα και θα έχει δεχτεί τον φυσικό βιασμό από τον θύτη και μετά θα έχει δεχθεί και τον ψυχολογικό βιασμό από την κοινωνία και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το αντέξει.Έτσι λοιπόν το θύμα νιώθει ένοχο λες και είναι αυτό ο θύτης.

Ερώτηση: Μπορείτε να μας περιγράψετε το ψυχολογικό προφίλ ενός θύτη;

Απάντηση: Σίγουρα η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική,όμως μιλάμε για ένα διαταραγμένο άτομο, υπάρχουν ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά που τον οδηγούν στο να αντλεί ικανοποίηση από την κατάχρηση εξουσίας πάνω σε άλλους ανθρώπους και αυτός είναι συνήθως ο λόγος που ψάχνει να βρει αδύναμα θύματα δηλαδή παιδιά ή ανυπεράσπιστες γυναίκες ώστε να μπορεί να έχει τον έλεγχο της εξουσίας πάνω τους,μιλάμε για αντικοινωνικές και ναρκισσιστικές διαταραχές προσωπικότητας.Υπάρχει απουσία ενσυναίσθησης δηλαδή ο θύτης δεν μπορεί να καταλάβει τον πόνο που προκαλεί στο θύμα ούτε φυσικά είναι σε θέση να καταλάβει τις ψυχικές συνέπειες που θα προκληθούν στο μέλλον,σίγουρα ο θύτης μετά την κακοποίηση νιώθει συναισθήματα ανωτερότητας και επιβεβαίωσης.

Ερώτηση: Πως μπορεί να βοηθηθεί ένα θύμα ώστε να καταγγείλει αυτό που του έχει συμβεί;

Απάντηση: Δεν είναι εύκολη η απάντηση και σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει ένας γενικός κανόνας για όλες τις περιπτώσεις,η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και σε κάθε άνθρωπο υπάρχουν διαφορετικοί μηχανισμοί άμυνας.Θα πρέπει σίγουρα να υπάρχει ενθάρρυνση και είναι πολύ σημαντικό να βοηθηθεί το θύμα να κατανοήσει ότι δεν έχει καμία ευθύνη σε ότι έγινε και ότι το ντύσιμο ή η συμπεριφορά του θύματος δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελέσουν άλλοθι για την συμπεριφορά του θύτη.

Δημήτρης Οικονόμου

Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής

www.psychiatros-neasmyrni.gr